Tijdens het WKK-jaarcongres in Egmond aan Zee op 17 april 2025 bundelden de Topreferente netwerken Hardnekkige depressie, Autisme en Eetstoornissen – net als een week eerder op het NVvP-voorjaarscongres - hun krachten in een drukbezocht symposium over hoogspecialistische consultatie.
Onder leiding van Inge Jager (Polikliniek Depressie locatie De Nieuwe Valerius van GGZ inGeest) gingen sprekers Aartjan Beekman (Polikliniek Depressie locatie De Nieuwe Valerius van GGZ inGeest), Arjan Videler (PersonaCura, topklinisch Centrum voor Persoonlijkheids- en Ontwikkelingsstoornissen bij Ouderen van GGz Breburg) en Eric van Furth (GZZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula) in op de potentie van hoogspecialistische consultatie om kwaliteit van zorg en (kosten)efficiëntie binnen de ggz te bevorderen en specifiek de rol van de klinisch (neuro)psycholoog hierbij.
Uit de vele vragen en reacties van de ruim 75 deelnemers bleek ook hier de grote interesse in het thema en opnieuw werd glashelder dat hoogspecialistische consultatie écht het verschil maakt.
Consultatie is een ‘no brainer’
Aartjan Beekman presenteerde de potentie van hoogspecialistische consultatie bij hardnekkige depressie. Uit de economische analyse die het netwerk deed, blijkt dat consultatie altijd winst voor de patiënt en een besparing van kosten oplevert en dat er schaarse sggz-capaciteit mee wordt vrijgespeeld. Hoogspecialistische consultatie is dan ook een echte ‘no brainer’, een ‘clear winner’.
Uit de zaal kwam de vraag wat de implementatie van hoogspecialistische consultatie in de weg zit. Aartjan noemde een aantal factoren die hieraan bijdraagt: het ontbreekt aan tijd om hoogspecialistische consultatie goed te organiseren, de vindbaarheid van hoogspecialistische consultatie kan beter, er moeten duidelijke methodieken komen en ruimte om met onderzoek te leren uit data over consultatie in de praktijk.
Vindbaarheid consultatie optimaliseren
De uitdaging rondom de vindbaarheid van consultatie werd herkend in de zaal: professionals van andere TOPGGz-afdelingen geven aan dat hun landelijke consultatiefunctie, ook voor complexe diagnostische vragen, niet altijd gevonden wordt en patiënten en hun behandelaren hen vaak pas vinden na veel omzwervingen door het ggz-landschap.
Lees hier de presentatie van Aartjan.
Autisme - omgaan met kwetsbaarheid
In de presentatie die volgde, gaf Arjan Videler aan dat autisme een levenslange kwetsbaarheid met zich meebrengt, die kan bijdragen aan verschillende psychische problemen. Er is heel veel vraag naar diagnostiek van autisme, waardoor hiervoor extreem lange wachttijden zijn. Door het ‘invliegen’ van autisme-specifieke expertise via hoogspecialistische consultatie, krijgen behandelaar en patiënt handvatten hoe rekening te houden met autisme als onderdeel van iemands eigen kenmerken, zodat de vooropstaande psychische problematiek in lopende behandeling gecontinueerd kan worden. De verwachting is dat velen daarvan kunnen profiteren en er minder mensen doorverwezen zullen worden.
Lees hier de presentatie van Arjan.
Hoogspecialistische consultatie: belangrijke ‘lifeline’ voor de ggz
Eric van Furth voegde hieraan toe dat uit een eerste analyse van consultatie vragen aan de TOPGGz-afdelingen voor eetstoornissen blijkt, dat bij een deel van de consultatievragen over eetstoornissen, het volstaat om de consultatievrager te bekrachtigen in de al gestarte behandeling en hoe deze met focus conform de zorgstandaard te continueren. Eric hamerde er dan ook op om consultatie te institutionaliseren in de sector. “Als we dat niet doen, missen we een belangrijke ‘lifeline’ voor de ggz en dat kunnen we ons in deze tijd van schaarste niet permitteren”.
Lees hier de presentatie van Eric.
Aan de slag met hoogspecialistische consultatie
Na de presentaties waren er veel vragen en ontstond een levendig gesprek.
Een van de vragen ging over de toerusting van ggz-professionals. De conclusie uit de discussie was, dat zowel het vragen als geven van consultatie onderwerp van opleiding zou moeten zijn voor alle professionals in de ggz. Sinds kort is consultatie opgenomen als een van de ‘kenmerkende beroepsaspecten’ voor de klinisch (neuro)psycholoog. Volgens voorzitter Inge Jager is dat een mooie stap om de kwaliteit van consultatie in de ggz verder te verstevigen. Aartjan Beekman ziet hierin een mooi voorbeeld voor psychiaters.
Naar aanleiding van een vraag hoe consultatie te organiseren in je eigen instelling, verwees Arjan Videler naar het artikel 'Hoogspecialistische consultatie in de sggz; de waarde voor patiënt en specialist' van Wingbermühle c.s. Hierin is een spectrum van consultatievarianten opgenomen, dat helpt om keuzes te maken welke vorm van consultatie je zoekt of wilt bieden. Inge Jager verwees naar de Handreiking voor hoogspecialistische consultatie voor depressie, waarin een eerste aanzet is gedaan voor kwalitatieve en organisatorische kaders voor consultatie.
Door de sprekers werd gevraagd om tips uit de zaal. Een waardevol advies dat hierop kwam, is om ook ervaringsdeskundigen bij consultatie te betrekken. Hun kennis en ervaring biedt de consultatievrager en diens patiënt vaak nieuwe inzichten, waarmee zij weer verder kunnen.
Geen liefdewerk, oud papier
De betaling van hoogspecialistische consultatie bleef tijdens dit symposium niet onbesproken. Consultatie in de ggz mag volgens de deelnemers geen ‘liefdewerk, oud papier’ meer zijn. Er moet een goede regeling komen voor consultatie binnen de ggz, net zo als die al bestaat voor consultatie door medisch specialisten.