Wetenschappelijk onderzoek bij Jellinek naar de effectiviteit van drie typen en timing van behandeling van PTSS bij cliënten met co-morbide verslaving
Achtergrond
Bij ongeveer een kwart van de mensen met een stoornis in het gebruik van middelen is er tevens sprake van een posttraumatische stress stoornis (PTSS) (Driessen et al., 2008). Bij cliënten met deze veelvoorkomende co-morbiditeit is er sprake van meer middelengebruik, slechtere behandelresultaten, meer terugval en meer depressieve klachten (Schafer et al., 2007). Er bestaan effectieve behandelmethoden voor PTSS - zoals Exposure en EMDR - maar deze zijn minder effectief én minder onderzocht bij cliënten die last hebben van zowel PTSS als verslavingsproblemen (Roberts et al., 2016). Bovendien blijkt dat cliënten vaker uitvallen uit verslavingsbehandeling als zij naast deze behandeling ook een PTSS-behandeling krijgen aangeboden. Imagery Rescripting is een veelbelovende behandelmethode die bij cliënten met PTSS (zonder verslaving) lagere drop-out cijfers laat zien in vergelijking met exposure (Arntz et al., 2007). Imagery Rescripting is nog nooit onderzocht bij cliënten met verslavingsproblematiek.
In de studies die tot nu toe zijn uitgevoerd bij mensen met verslaving en PTSS werden deze behandelingen meestal tegelijkertijd aangeboden (Roberts et al., 2016). Een eerder onderzoek bij Jellinek heeft laten zien dat parallelle behandeling succesvol geïmplementeerd kan worden (van Dam, 2013). In de klinische praktijk wordt PTSS en verslaving echter niet altijd tegelijkertijd behandeld. Een kwalitatieve studie in Nederland liet zien dat sommige clinici pleiten tegen tegelijkertijd behandelen omdat het te snel, gevaarlijk, afleidend of contraproductief zou zijn (Gielen et al., 2014). Hier is echter geen evidentie voor: parallelle en sequentiële behandeling van PTSS en verslaving zijn nog nooit met elkaar vergeleken in een wetenschappelijk onderzoek en het is dus onduidelijk wat de beste timing van PTSS-behandeling is.
Het onderzoeksproject
In samenwerking met de UvA (prof. dr. Arnoud Arntz) heeft Jellinek (Marleen de Waal, dr. Loes Marquenie, prof. dr. Anneke Goudriaan) een subsidie aangevraagd bij Stichting tot Steun VCVGZ om een grootschalig gerandomiseerd onderzoek te gaan uitvoeren naar de effectiviteit van PTSS-behandelingen bij cliënten met verslaving. Deze subsidie is toegekend! We zijn nu in de voorbereidende fase en het project zal van 2019 tot 2024 gaan plaatsvinden bij Jellinek Amsterdam en Jellinek Utrecht. Ongeveer 20 behandelaren van Jellinek en ruim 200 cliënten zullen aan het onderzoek gaan deelnemen. We verwachten dat de huidige richtlijnen voor behandeling van cliënten met co-morbide verslaving en PTSS kunnen worden verbeterd op basis van dit onderzoek.
Doelen van het onderzoek
- Bepalen of effectieve PTSS-behandeling mogelijk is bij cliënten met verslaving;
- Effectiviteit van Exposure, EMDR en Imagery Rescripting vergelijken op o.a. PTSS-klachten en drop-out;
- Effectiviteit van parallelle en sequentiële behandeling vergelijken op o.a. PTSS-klachten en drop-out;
- Voorspellers van effectiviteit bepalen.
Meer informatie?
Indien je meer wilt weten over dit onderzoeksproject, kun je contact op nemen met Marleen de Waal, via marleen.de.waal@jellinek.nl of 020-5901571.