Van de volwassenen met ADHD heeft 78% een verlaat biologisch ritme, oftewel verlate slaapfase. Verlate slaapfase wordt behandeld met educatie over slaaphygiëne, melatonine en/of lichttherapie. Onlangs zijn de eerste resultaten gepubliceerd van de FASE-studie, een onderzoek vanuit PsyQ Programma ADHD bij volwassenen en ouderen (Parnassia Groep) waarin is gekeken naar de behandeling van verlate slaapfase bij volwassenen met ADHD. Deze resultaten zijn zeer relevant voor de behandelpraktijk.
In de FASE-studie zijn de effecten van behandeling van de verlate slaapfase op de slaap en ADHD-symptomen onderzocht, en daarnaast ook op verschillende bloedwaarden. 51 volwassenen met ADHD en verlate slaapfase hebben deelgenomen. Zij werden gerandomiseerd voor slaapeducatie, plus 3 weken behandeling met: (1) placebo, (2) melatonine, of (3) melatonine plus 30 minuten lichttherapie. Gedurende de 3 weken behandeling werd de placebo of melatonine per week een uur eerder ingenomen om het ritme te vervroegen.
In deze eerste publicatie is gekeken naar de effecten op het biologische ritme en op de ernst van ADHD. De belangrijkste bevinding is dat na 3 weken behandeling met een lage dosis (0,5 mg) melatonine het biologische ritme 1,5 uur was vervroegd. Ook waren de ADHD-symptomen met 14% afgenomen. Melatonine is dus een belangrijk onderdeel van behandeling van mensen met ADHD en verlate slaapfase, en een lage dosis is al effectief.
Melatonine in combinatie met lichttherapie zorgde voor een vervroeging van het biologische ritme van 2 uur. In deze groep waren de ADHD-symptomen echter niet verminderd. Dit heeft vermoedelijk te maken met de timing van de lichttherapie; dit was erg vroeg in de ochtend, waar de deelnemers moeite mee hadden. Lichttherapie is mogelijk effectiever wanneer de timing hiervan ook individueel wordt ingesteld en geleidelijk wordt vervroegd.
Op dit moment wordt in meer detail onderzocht hoe de behandelingen (melatonine met en zonder lichttherapie) effect hebben gehad op de slaap, en hoe slaap samenhangt met ADHD-symptomen. De afname in ADHD-symptomen na behandeling met melatonine was namelijk niet het (directe) gevolg van de vervroeging van het biologische ritme, dus mogelijk spelen slaapkarakteristieken daar een grotere rol in. In de toekomst zal ook nog gekeken worden naar mogelijke effecten op cardiovasculaire maten en biomarkers voor chronische ziekten.
Voor inhoudelijke vragen kun je contact opnemen met Emma van Andel van PsyQ Kenniscentrum ADHD bij volwassenen en ouderen.