Sophie Fitzsimmons, arts-onderzoeker bij Amsterdam UMC en Polikliniek Angst en Dwang (GGZ inGeest), heeft voor haar promotie onderzoek uitgevoerd naar het behandelen van dwangstoornis met rTMS.
Psychotherapie, vooral exposure met responspreventie (ERP) en medicatie (vooral antidepressiva) zijn de eerstelijnsbehandelingen voor dwangstoornis. Deze behandelingen zijn echter bij slechts 50% van de patiënten volledig effectief. Er is dus een grote behoefte aan nieuwe behandelopties voor dwangstoornis.
Een mogelijke nieuwe behandeloptie voor dwangstoornis is repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS). rTMS is een vorm van niet-invasieve hersenstimulatie die nu al gebruikt wordt als standaardbehandeling voor depressie, maar die nog niet geregistreerd is als behandeling voor dwang. Bij deze techniek wordt een klein, gericht magnetisch veld gebruikt om de activiteit van specifieke hersengebieden (die bijvoorbeeld betrokken zijn bij emotieregulatie of repetitief gedrag) te beïnvloeden en daarbij symptomen te verbeteren.
Als deel van haar promotieonderzoek heeft Fitzsimmons rTMS als behandeling voor dwangstoornis onderzocht. Samen met haar onderzoeksteam en behandelaren van Polikliniek Angst en Dwang heeft ze mensen met dwangstoornis behandeld met verschillende vormen van rTMS in combinatie met ERP, met als doel het effect van de psychotherapie te versterken. Ze heeft hiernaast met hersenscans gekeken naar wat er verandert in de hersenen na rTMS, en of bepaalde hersenkenmerken voorafgaand aan de behandeling voorspellend zijn voor behandelrespons.
Haar onderzoek laat zien dat rTMS in combinatie met ERP een potentieel waardevolle aanvulling is op de huidige behandelmethoden voor dwang. Ze heeft ook laten zien dat veranderingen in hersenactiviteit na rTMS-behandeling gerelateerd zijn aan respons op rTMS-behandeling en dat bepaalde hersenkenmerken voorspellend zijn voor behandeluitkomst. Hiermee kunnen we in de toekomst mogelijk beter identificeren wie er baat heeft bij welk type rTMS of behandeling, en de rTMS stimulatieplek beter kiezen.
Als opvolger van dit onderzoek wordt de klinische meerwaarde van rTMS voor dwangstoornis verder onderzocht in een grote multicenter randomised controlled trial, TMS voor Exposure Therapie-Resistente OCS (TETRO), waar Polikliniek Angst en Dwang ook aan deelneemt.
Sophie Fitzsimmons’ verdediging vond plaats op 18 november op de Vrije Universiteit, Amsterdam. Het proefschrift is hier te lezen.
Publicaties gerelateerd aan dit onderzoek:
- Fitzsimmons SMDD, Postma TS, van Campen AD, Vriend C, Batelaan NM, van Oppen P, Hoogendoorn AW, van der Werf YD, van den Heuvel OA. Transcranial Magnetic Stimulation-Induced Plasticity Improving Cognitive Control in Obsessive-Compulsive Disorder, Part I: Clinical and Neuroimaging Outcomes From a Randomized Trial. Biol Psychiatry. 2024 Jul 30:S0006-3223(24)01488-4. doi: 10.1016/j.biopsych.2024.06.029.
- Postma TS, Fitzsimmons SMDD, Vriend C, Batelaan NM, van der Werf YD, van den Heuvel OA. TMS-induced plasticity improving cognitive control in OCD II: Task-based neural predictors of treatment response. Biol Psychiatry. 2024 Sep 14:S0006-3223(24)01588-9. doi: 10.1016/j.biopsych.2024.09.005.
- van den Heuvel OA, Tandt H.L.N., Scheepstra K., van Oostrom I., Bervoets C., Dijkstra E., Schruers K., Tendolkar I., Batelaan N.M., Hendriks G.J., Sack A.T., Vulink N, van Vliet IM, van Eijndhoven P, Fitzsimmons SMDD, Postma TS, van der Werf YD, Arns M, Baeken C. De toepassing van rTMS bij dwangstoornissen in Nederland en België: consensusverklaring [The application of rTMS in OCD in the Netherlands and Belgium: consensus statement]. Tijdschr Psychiatr. 2024;66(7):380-386.
- Fitzsimmons SMDD, Oostra E, Postma TS, van der Werf YD, van den Heuvel OA. Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation-Induced Neuroplasticity and the Treatment of Psychiatric Disorders: State of the Evidence and Future Opportunities. Biol Psychiatry. 2024 Mar 15;95(6):592-600. doi: 10.1016/j.biopsych.2023.11.016.
- Fitzsimmons SMDD, van der Werf YD, van Campen AD, Arns M, Sack AT, Hoogendoorn AW; other members of the TETRO Consortium; van den Heuvel OA. Repetitive transcranial magnetic stimulation for obsessive-compulsive disorder: A systematic review and pairwise/network meta-analysis. J Affect Disord. 2022 Apr 1;302:302-312. doi: 10.1016/j.jad.2022.01.048.