Onderzoek van het Psychosecircuit (GGZ Drenthe), Windesheim, de RUG en het UMCG naar het effect van een PMT-module ter preventie van victimisatie bij psychose, laat veranderingen zien in het brein. Toename in activatie van het ‘salience’ netwerk zou kunnen duiden op toename in alertheid op dreigende gezichten.
Uit eerder onderzoek is gebleken dat mensen met een psychotische kwetsbaarheid een verhoogd risico lopen slachtoffer te worden van een misdrijf. In het ‘Beatvic’-onderzoek (Beat victimization), een samenwerking tussen Psychosecircuit GGZ Drenthe, Windesheim, de RUG en het UMCG, is een psychomotorische weerbaarheidstraining (BEATVIC) ontwikkeld gericht op het voorkomen van slachtofferschap door vermeende onderliggende factoren aan te pakken.
Eén van deze factoren is sociale cognitie, in het bijzonder de verwerking van gezichtsuitdrukkingen. De huidige studie onderzocht de neurale effecten van BEATVIC op de verwerking van gezichtsuitdrukkingen met behulp van twee taken. Deelnemers werden hierbij gerandomiseerd in BEATVIC of de ‘Befriending’ controlegroep. Zevenentwintig cliënten voltooiden de Emotional Faces taak en de Wall of Faces taak tijdens een fMRI onderzoek, voor en na de interventie periode. Conventionele analyses toonden geen verschillen aan tussen de groepen over de tijd in specifieke hersengebieden. Onafhankelijke componentenanalyses lieten verhoogde activatie van het salience-netwerk (betrokken bij het detecteren en filteren van relevante informatie) zien in reactie op boze en bange gezichten in BEATVIC in vergelijking met ‘Befriending’. De verhoogde activering van het salience-netwerk kan wijzen op een verhoogde alertheid voor potentieel gevaarlijke gezichten.
Samenvattend heeft dit onderzoek aangetoond dat een psychomotorische weerbaarheidstraining gericht op het voorkomen van slachtofferschap door bijbehorende factoren, zoals problemen met gezichtsverwerking, aan te pakken, leidt tot verhoogde activering van het salience-netwerk in reactie op bedreigende gezichten. Hoewel de functionele betekenis van deze bevinding moet nog nader worden vastgesteld, lijken cliënten mogelijk meer alert geworden voor bedreiging of potentieel gevaarlijke gezichten na de interventie. Deze interpretatie wordt ondersteund door gedragsmatige bevindingen op de Wall of Faces die in de loop van de tijd kortere reactietijden en nauwkeuriger reacties weergeven voor de BEATVIC groep vergeleken met ‘Befriending’. Kortom, de huidige studie toont aan dat neuro-imaging voor en na een psychosociale interventie de mogelijkheid biedt om hypothesen over de onderliggende mechanismen te genereren.
Bovenstaande samenvatting is gebaseerd op het volgende artikel:
van der Stouwe, E.C.D., Pijnenborg, G.H.M., Opmeer, E.M. et al. Neural changes following a body-oriented resilience therapy with elements of kickboxing for individuals with a psychotic disorder: a randomized controlled trial. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci (2020).
Meer lezen over het BEATVIC-onderzoek? Deze artikelen verschenen eveneens:
van der Stouwe, Elisabeth C D, de Vries, B., Aleman, A., Arends, J., Waarheid, C., Meerdink, A., … Pijnenborg, G. H. M. (2016). BEATVIC, a body-oriented resilience training with elements of kickboxing for individuals with a psychotic disorder: study protocol of a multi-center RCT. BMC Psychiatry, 16, 227. https://doi.org/10.1186/s12888-016-0918-2
De Vries, B., van der Stouwe, E. C. D., Waarheid, C. O., Poel, S. H. J., van der Helm, E. M., Aleman, A., … Van Busschbach, J. T. (2018). Body-oriented resilience training with kickboxing for people with a psychotic disorder: A feasibility study. BMC Psychiatry, 1–12. https://doi.org/10.1186/s12888-018-1958-6
Stouwe, Elisabeth C D Van Der, Busschbach, J. T. Van, Opmeer, E. M., Vries, B. De, Marsman, J. C., Aleman, A., & Pijnenborg, G. H. M. (2019). Neural correlates of victimization in psychosis : differences in brain response to angry faces. Npj Schizophrenia, (August), 1–9. https://doi.org/10.1038/s41537-019-0082-z
de Vries, B., van Busschbach, J. T., van der Stouwe, E. C. D., Aleman, A., van Dijk, J. J. M., Lysaker, P. H., … Pijnenborg, G. H. M. (2018). Prevalence Rate and Risk Factors of Victimization in Adult Patients With a Psychotic Disorder: A Systematic Review and Meta-analysis. Schizophrenia Bulletin, (March), 1–13. https://doi.org/10.1093/schbul/sby020
van der Stouwe, E.C.D., van Busschbach, J. T., de Vries, B., Cahn, W., Aleman, A., & Pijnenborg, G. H. M. (2018). Neural correlates of exercise training in individuals with schizophrenia and in healthy individuals: A systematic review. NeuroImage: Clinical, 19. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2018.04.018
Vries, D. (2019). “ Please tell me what happened ”: A descriptive study on prevalence , disclosure and characteristics of victimization in people with a psychotic disorder. 1–15.