Kader van de Consultatiewijzer ggz
De Consultatiewijzer ggz is er voor professionals in de ggz. De informatie in deze Consultatiewijzer helpt en stimuleert professionals om kennis, kunde en inzichten uit te wisselen. Zo krijgt de cliënt binnen de lopende behandeling, begeleiding en/of bejegening een nieuw perspectief op herstel en meer kwaliteit van leven.
De gedeelde kennis, kunde en inzichten hebben betrekking op één cliënt, maar zijn duurzaam beschikbaar voor andere cliënten van de consultatievrager, nu en in de toekomst. Zo maken we de ggz samen effectiever.
Voor wie is deze wijzer?
De Consultatiewijzer ggz is bedoeld voor:
- consultatievragers: professionals in de (specialistische) ggz en
- consultatiegevers: ggz-professionals die benaderd worden met vragen over hun specifieke expertise.
Consultatie is een uitwisseling tussen ggz-professionals. De gedeelde expertise wordt ingezet voor de lopende behandeling, begeleiding en/of bejegening, ten bate van de cliënt en eventuele naaste(n) .
Wat is consultatie?
Consultatie is een interactieproces tussen twee professionals: de consultatiegever, zijnde een specialist, en een consultatievrager, die hulp vraagt bij een werkprobleem op een gebied dat tot de specifieke competentie van de betreffende specialist behoort. Het vraagstuk heeft betrekking op de diagnostiek, indicatiestelling of behandeling, begeleiding en/of bejegening van een cliënt van de consultatievrager, waarbij de professionele verantwoordelijkheid voor die cliënt gedurende het consultatieproces belegd blijft bij de consultatievrager (Caplan, 1963).
Naast de primaire doelstelling van verbetering van de zorg voor de cliënt, draagt consultatie volgens Caplan bij aan het vergroten van de kennis van de consultatievrager. Deze is daardoor beter toegerust om in de toekomst effectiever met vergelijkbare vraagstukken om te gaan.
Deze definitie beschrijft hoe een consultatiegever inzichten geeft aan een consultatievrager. In sommige consultaties klopt die definitie, bijvoorbeeld wanneer het gaat om kennisoverdracht. Echter, in het wijde en complexe ggz-landschap van vandaag de dag, waarin veel wordt samengewerkt, zijn de consultatievragen vaak veel complexer. Consultatie gaat lang niet altijd over kennisoverdracht, maar over interactieprocessen tussen behandelaren, begeleiders, cliënt en hun eventuele naaste(n). In eerste instantie lijkt een consultatie vaak te gaan over een inhoudelijke cliëntgerelateerde vraag. Daarachter schuilen echter vaak problemen in de samenwerking of onderlinge betrekkingen.
Van de Velden (in Savenije, J. Van Lawick, & E. Reijmers (Reds.), 2014) beschrijft deze genuanceerde visie op consultatie als volgt:
Een consult is een raadpleging waarin er begrip is voor het probleem dat wordt voorgelegd, maar waarbij de consulent zich afvraagt: wat maakt dat dit niet opgelost kan worden? Dat is iets anders dan het te willen oplossen. [...] Consultatie richt zich niet op de inhoud van de klachten en doelen, maar op veranderingen in de relationele context. Een consulent zoekt naar tekenen van gefixeerde posities die relevante betrokkenen hebben ten opzichte van elkaar, zowel cliënten en hun netwerk, als behandelaars, verwijzers, voogden en andere professionals. Deze gefixeerde posities zijn vaak verbonden met zich herhalende variaties in een beperkte therapeutische bewegingsruimte, binnen stelsels van betekenissen die zich verengd hebben tot een dominante monovisie op het probleem. Het zijn deze domeinen die in een consult het onderwerp zijn. Pas wanneer op dit niveau veranderingen plaatsvinden, kan men zich in een veranderde samenwerkingsrelatie richten op klachten, doelen en oplossingen (Van de Velden in Savenije, J. Van Lawick, & E. Reijmers (Reds.), 2014).
Meer informatie over het proces van consultatie en de werking van het consultatielemniscaat, vind je hier.
Belang van consultatie
De kennisdeling via consultatie draagt bij aan het vergroten van de effectiviteit van de ggz. Dit betekent voor:
- de cliënt - en eventuele naaste(n) - voor wie een consultatievraag gesteld wordt - inzichten op maat;
- de consultatievrager en overige cliënten – duurzame kennisoverdracht, toepasbaar bij deze cliënt en andere cliënten met vergelijkbare problematiek;
- de consultatiegever –meer inzicht in en kennis van consultatie vragen en mogelijkheden in de ggz-keten;
- voor de maatschappij – juiste zorg op juiste plaats, terugdringen wachtlijsten, hogere kosteneffectiviteit.
De Consultatiewijzer ggz is continu in ontwikkeling. Je reactie en feedback zijn van harte welkom via de contactpagina.