GGZ Drenthe
Het Psychosecircuit biedt specialistische diagnostiek en behandeling voor mensen met (een gevoeligheid voor) psychosen. Zowel voor jongvolwassenen die een risico lopen om een psychose te ontwikkelen en (jong)volwassenen die een eerste psychose doormaken, als volwassenen met meerdere psychotische episodes en volwassen met een chronisch beloop en veel functionele beperkingen. Zorg kan zowel ambulant als klinisch geboden worden. Het Psychosecircuit biedt ook uitgebreide diagnostiek en second opinions.
Hoofd- en sublocatie
Dennenweg 9
9404 LA Assen
Telefoon
Website
Het Psychosecircuit is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van psychosespectrumstoornissen. Het Psychosecircuit is onderdeel van de afdeling Langdurige Zorg, welke gespecialiseerd is in zorg voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening, waaronder naast psychosespectrumstoornissen ook meervoudige psychiatrische aandoeningen en/of comorbiditeit, met name persoonlijkheidsstoornissen en ernstige stemmingsstoornissen.
Patiënten komen in aanmerking voor zorg wanneer er sprake is van verhoogd risico op psychose, bij een eerste psychose en bij een psychosespectrumstoornis.
De gehele DSM sectie schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen.
Bij het Psychosecircuit worden hoogspecialistische diagnostiek en second opinions uitgevoerd, gericht op (differentiaal) diagnostiek van psychotische stoornissen. Het psychodiagnostisch proces is gebaseerd op de empirische cyclus (De Groot, 1961;1994) en bestaat uit de volgende stappen:
- aanmelding
- reflectie
- diagnostisch scenario
- diagnostisch onderzoek
- rapportage
- terugkoppeling aan de patiënt.
In de intake (en zn. hetero-anamnese) is o.a. aandacht voor de diverse symptoomdomeinen, (psychiatrische) voorgeschiedenis en luxerende en in stand houdende factoren. Er is aandacht voor somatiek en er vindt jaarlijks een uitgebreid lichamelijk onderzoek plaats (Phamous). Soms wordt ook hersenonderzoek gedaan met een EEG, scan of MRI. Er wordt geprobeerd de diagnostiek binnen een maand af te ronden, procesdiagnostiek is ook mogelijk. Op basis van de diagnostiek wordt verdere indicatiestelling gedaan en worden adviezen geformuleerd voor behandeling, welke meegenomen kunnen worden in het behandelplan.
Het Psychosecircuit is gespecialiseerd in de (differentiaal) diagnostiek van psychosen en complexe comorbiditeit. Daarnaast is de afdeling gespecialiseerd in diagnostiek van de groep jongeren en jongvolwassenen met ultrahoog risico op het ontwikkelen van ernstige psychische aandoeningen.
De diagnostiek neemt over het algemeen enkele weken in beslag, het streven is maximaal een maand. Het proces bestaat uit enkele gesprekken, vaak gevolgd door afname van een diagnostische testbatterij, gevolgd door een terugkoppelingsgesprek met de patiënt en diens naasten.
Er kan beschikt worden over diverse psychodiagnostische meetinstrumenten en er kan diagnostiek worden gedaan naar diverse symptoomdomeinen, waaronder intelligentie en sociaal emotioneel ontwikkelingsniveau, cognitieve functies (NPO), ontwikkelings- en persoonlijkheidsproblematiek (incl. dynamische profielinterpretatie en projectieve tests), klachtgerichte diagnostiek (psychose, trauma, angst/stemming etc.), functionele diagnostiek en diagnostiek omtrent DSM 5 classificaties.
Patiënten die voor een second opinion komen, doorlopen het volledige diagnostische protocol. Consultatie kan onder meer gevraagd worden over complexe of atypische ziektebeelden. Binnen de diagnostiek werken Klinisch of GZ-psycholoog, psychiater en psychodiagnostisch werker samen.
Behandeling is mogelijk in een klinische behandelsetting, open en gesloten, daarnaast wordt er ambulant behandeld middels de VIP/FACT teams en zijn er deeltijdgroepen.
Het Psychosecircuit biedt specialistische zorg en innovatieve interventies voor psychoseproblematiek. Het Psychosecircuit bestaat uit een aantal onderdelen.
Bij het diagnostiekcentrum vindt uitgebreide diagnostiek bij complexe psychoseproblematiek en second opinions plaats.
Bij het Vroege Interventie Psychose team (VIP) worden patiënten 3-5 jaar gevolgd vanaf de eerste psychose. Wanneer patiënten voldoende hersteld zijn en langere periode (0,5-1 jaar) klachtenvrij zijn, wordt de behandeling eerder afgerond. Bij aanhoudende klachten worden patiënten verder begeleid bij de FACT teams.
Bij het Vroegdetectieteam worden (jong)volwassenen met een ultrahoog risico voor het ontwikkelen van een psychose behandeld. De behandeling wordt afgesloten wanneer zij 1 jaar niet meer aan de criteria voor een ultra hoog risico voldoen.
Bij Meander kunnen mensen met een psychotische stoornis en vaak comorbide aandoeningen in crisis terecht voor een opname.
De afdeling Klinische Behandeling is een woonvoorziening voor mensen met een chronische doorlopende psychotische stoornis en/ of comorbide en gedragsproblemen die door de complexiteit van de problematiek niet terecht kunnen in reguliere beschermde woonvormen.
.
Mensen tussen 18 en 40 jaar met een psychosespectrum stoornis.
Het sociaal functioneren verbeteren middels training in virtual reality.
Verhoogde kwantiteit en kwaliteit van sociale contacten, meer vrijetijdsactiviteiten en meer maatschappelijke participatie.
Gedurende 14 weken elke week een behandelsessie.
(jong)Volwassenen met een eerste psychose.
In stappen van begeleid sporten naar regulier sporten.
Het vergroten van maatschappelijke participatie en het verminderen van stigma.
20 sessies in 14-20 weken
Uitstroomcriteria zijn onderdeel van het Psychosecircuit en individueel bepaald. Er wordt onder meer gekeken naar: niveau van functioneren, aanwezigheid van een steunsysteem, de mogelijkheid ambulante zorg te regelen en of de patiënt hier gebruik van zal maken, mate van herstel, klachten of niet meer voldoen aan UHR criteria. Verder worden de Instroomcriteria Basis GGZ Chronisch EPA gehanteerd voor uitstroom richting Basis GGZ.
Het Psychosecircuit werkt nauw samen met basis-ggz en specialistische ggz-instellingen. Patiënten stromen uit naar andere afdelingen, basis-ggz of andere voorzieningen en huisarts.
Basis GGZ aanbod en opschaling zo nodig naar FACT
Wanneer patiënt of behandelaar graag meer zicht krijgt op de klachten die er zijn en/of er twijfels zijn over de diagnose of meest passende behandeling, dan kan de behandelaar het Psychosecircuit benaderen voor een second opinion. Vanuit het diagnostiek centrum DOS worden de klachten dan uitgebreid (opnieuw) onderzocht en teruggekoppeld aan de patiënt.
Voor het aanmelden van een patiënt voor een second opinion kan contact opgenomen worden met de afdeling.
Wanneer een patiënt aangemeld is voor een second opinion wordt in het diagnostiek centrum DOS gekeken welke behandelaar de intake kan gaan doen en welke psychodiagnostisch werker het (neuro)psychologisch onderzoek uit gaat voeren.
Indien de patiënt daar mee akkoord gaat, ontvangt de (verwijzend) behandelaar bericht wanneer de patiënt voor de second opinion gezien wordt en tevens over de uitkomsten van het onderzoek.
Farmacotherapie voor psychotische stoornissen, hoofd behandelbeleid
Johan.arends@ggzdrenthe.nl en (0592) 33 47 03
Psychotische stoornissen en psychotherapie voor mensen met ernstig psychische aandoeningen.
Zij is Klinisch psycholoog/psychotherapeut, behandelcoördinator, EMDR practitioner, en hoofddocent van het vak Psychotische stoornissen binnen de Postacademische Psy-opleidingen (PPO).
Ellen.horsselenberg@ggzdrenthe.nl en 0623050505
Vragen op het gebied van consultatie en advies komen veelal binnen bij de behandelcoördinatoren van de verschillende teams. Vervolgens wordt gekeken wie de vraag het best kan beantwoorden, gezien de aard van de vraag. Het gaat hierbij veelal om klinisch psychologen, GZ-psychologen, psychiaters of verpleegkundig specialisten.
De diversiteit van de verschillende onderdelen van het Psychosecircuit zorgt voor verschillende doelstellingen. Alle onderdelen werken herstelgericht. Doel is ondersteunen van het herstelproces. Het behandelaanbod richt zich op de diverse vormen van herstel; persoonlijk, functioneel, maatschappelijk en symptomatisch, waarbij diagnostiek en behandeling middelen zijn. De persoonlijke hersteldoelen van de cliënt zijn leidend, er wordt rekening gehouden met de fase van herstel, waarin de cliënt zich bevindt.
Veel uitstroom vindt plaats via de FACT teams, hier zijn de uitstroompercentages 20-30%. Het uitstroompercentage van VIP ligt op ongeveer 95%.
Van 155 patiënten met een psychosespectrumstoornis met meerdere metingen zijn de gegevens geanalyseerd. Er was bij 68% een vergelijkbare situatie ten opzichte van de eerdere meting, bij 14% een klein behandeleffect en bij 18% een matig tot zeer groot behandeleffect. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met of iets beter dan de voor de doelgroep bekende cijfers.
ROM PHAMOUS screening (uitgebreide jaarlijkse psychiatrische en somatische screening): Psychosociaal functioneren, Anamnese, Medicatie, Lichamelijk onderzoek, Labbepalingen, HoNOS, PANSS, GAF, FR- Functionele Remissie, ManSA, Happiness Index, Sankt Hans Rating Scale, EQ-5D, SRA-34, CSQ Cliënttevredenheid.
Jaarlijks
- Geen behandeleffect: 68%
- Klein behandeleffect: 14%
- Middelmatig behandeleffect: 10%
- Groot behandeleffect: 2%
Chronische psychotische aandoeningen kennen een wisselend beloop, herstel is het doel, leren leven met/voorbij de aandoening. Op klinisch gebied kan het voorkomen van achteruitgang ook een belangrijke uitkomst zijn.
De gemiddelde score op de EQ-5D (range 0-100) ging van 65.0 (SD=15.2) in 2018 naar 55.6 (SD=28.5) in 2021, deze daling in kwaliteit van leven hangt wellicht samen met de COVID-19-periode. In lijn daarmee geven patiënten op de Happiness Index (range 1-10) over de afgelopen maand een score van gemiddeld 6.4 tot 6.5 (SD-1.8-1.9) in de periode voor COVID-=19, vanaf de aanvang van COVID-19 gaan de scores in 2020 en 2021 naar 5.9 (SD=2.4).
ROM PHAMOUS screening (uitgebreide jaarlijkse psychiatrische en somatische screening).
Jaarlijks.
De klinische effecten van de behandeling zijn de afgelopen jaren vrij stabiel gebleven, een aantal cliënten verbeterde, maar veel bleven ook gelijk. Bij kwaliteit van leven is dat patroon afwijkend, we zien een lichte daling in kwaliteit van leven over de afgelopen jaren. Nadere analyse hiervan liet zien dat er in de periode voor COVID sprake was van een vrij stabiele kwaliteit van leven, maar dat er vooral tijdens COVID-19 lager gescoord werd op kwaliteit van leven.
Om de overige effecten in kaart te brengen is gebruik gemaakt van herstelmaten. Hierbij is gekeken naar de effecten op functionele remissie, en specifiek naar de mate waarin iemand zelfstandig opereert op verschillende domeinen, namelijk Wonen en zelfzorg; Werken, (beroeps)opleiding of doelgerichte dagbesteding; en Sociale contacten. In het algemeen wordt op de functionele remissie al goed gescoord, met een gemiddelde score rond tweeënhalf. Dit betekent dat de meeste mensen op de uitgevraagde domeinen zelfstandig of deels zelfstandig functioneren, let wel: het gebruikte instrument bestaat uit slechts drie vragen en geeft ene indicatie, maar vraagt niet diepgaand uit. Over tijd is geen grote veranderingen te zien op de FR-tool, er is een trend naar daling, hetgeen positief is. Voor het herstelinstrument Individual Recovery Outcomes Counter (I.ROC) waren nog niet voldoende metingen beschikbaar om een duidelijk beeld te schetsen.
Diagnostiek, innovatie, behandelstudies, vroegdetectie.
Onderzoek naar stigma bij schizofrenie, vroegdetectie.
Diagnostiek, innovatie, behandelstudies, vroegdetectie.
Behandeling en diagnostiek van mensen met een eerste psychose én mensen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychose.
Ontwikkelen van behandelingen met als doel om kansen op sociale participatie en integratie te vergroten
Don’t stop me now, stimuleren van maatschappelijke participatie bij jongeren met een psychose stimuleren door middel van sport.
VR-SOAP - Virtual Reality treatment for improving SOcial Activities and Participation
- Prof.dr. Marieke Pijnenborg heeft over de afgelopen jaren diverse rollen gevuld bij de postdoctorale GZ-opleiding in Groningen (www.ppo-groningen.nl) voor de cursus psychotische stoornissen (hoofddocent psychotische stoornissen en hoofdopleider GZ). Daarnaast is zij hoogleraar bij de afdeling Klinische en Ontwikkelingsneuropsychologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij zorgt ervoor dat recente wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van psychotische stoornissen in de verschillende psychologie curricula (bachelor, master, post master) worden opgenomen. Daarnaast is zij al jarenlang de dagvoorzitter van het nationale psychosecongres. Ze houdt presentaties op internationale psychosecongressen en geeft regelmatig gastcolleges aan de universiteiten van Gent en Tel Aviv (Bar Ilan). Samen met andere senioronderzoekers op het gebied van psychose organiseert zij een tweejaarlijkse bijscholing voor clinici die werken met mensen met een psychotische stoornis.
-
Dr. Gerard van Rijsbergen is samen met Alice Vegter vast docent binnen de opleiding tot Gezondheidszorgpsycholoog (jeugd en volwassenen) bij het opleidingsinstituut PPO binnen het blok Psychotische stoornissen, 3-6 lesdagen per jaar.
-
Drs. Ellen Horsselenberg is hoofddocent van het blok psychotische stoornissen bij opleidingsinstituut PPO in Groningen. Tevens is zij praktijkopleider, werkbegeleider en supervisor van opleidelingen (PIOG/GIOS) binnen GGZ Drenthe.
-
Dr. Esther Sportel verzorgt de begeleiding van de Verpleegkundig Specialisten i.o. binnen GGZ Drenthe op onderzoeksgebied.
-
Verpleegkundig specialist Denise Hack verzorgt onderwijs binnen Psyfar VS gericht op nascholing over medicatiegebruik door verpleegkundig specialisten.