Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics (DAT)

Levvel

Het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics behandelt kinderen, jongeren en jongvolwassenen met ernstige angsten, dwanggedachten, dwanghandelingen, selectief mutisme (niet durven praten in bepaalde situaties), vocale en motorische tics en misofonie (last van geluiden).

Hoofd- en sublocatie

Meibergdreef 5
1105 AZ Amsterdam

Rijksstraatweg 145
1115 ZG Duivendrecht

Leeftijdscategorie
0-12 jaar
13-18 jaar
Beschrijving

Kinderen, jongeren en jongvolwassenen (t/m 23 jaar) met ernstige of complexe, dwanggedachten, dwanghandelingen, selectief mutisme (niet durven praten in bepaalde situaties), vocale en motorische tics, misofonie (woede en walging bij geluiden), vaak gepaard gaand met andere psychische klachten (comorbiditeit). De klachten zijn ernstig belemmerend en/of kinderen, jongeren en hun ouders zijn onvoldoende geholpen bij andere jeugd GGZ instellingen.

Contra-indicaties
  • Als andere (psychische) problematiek op de voorgrond staat (zoals verslaving, suïcidaliteit, gezinsproblematiek)
  • Gebrek aan motivatie.
  • IQ onder de 80-85.  
Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?

De aanmeldingen hebben het karakter van een tertiaire verwijzing. Bovendien heeft behandeling elders onvoldoende effect gesorteerd. Daarbij is er sprake van voldoende motivatie bij patiënt en ouders. Ten aanzien van selectief mutisme geldt dat het een primaire verwijzing kan betreffen.

DSM V classificatie
  • OCD spectrum stoornissen
  • Angstoornissen (waaronder selectief mutisme)
  • Ticstoornissen/Gilles de la Tourette
  • Misofonie

Alle bovenstaande stoornissen worden behandeld, vaak ook met diverse comorbiditeit.

Waar bestaat de diagnostiek uit?

Intake/kennismaking, hulpvraagverheldering, klachtenanamnese, ontwikkelingsanamnese, (online) vragenlijsten die afgenomen worden bij kind en ouder gericht op de specifieke problematiek, psychiatrisch onderzoek, op indicatie nader psychodiagnostisch onderzoek (IQ, neuropsychologisch en persoonlijkheidsonderzoek), informatie van eerdere hulpverlening opvragen, contact met school.

Hoe onderscheidt dit zich van reguliere diagnostiek?

De verkregen informatie van ouder en kind wordt door hooggespecialiseerde behandelaren met grote expertise op deze gebieden beoordeeld.

Hoe intensief is deze voor de patient?

Er worden stoornisspecifieke vragenlijsten en gestructureerde interviews afgenomen bij kind en/of ouders, tijdens het diagnostiek traject.

De diagnostiek bij DAT bestaat over het algemeen uit 1 tot 4 gesprekken en wordt doorgaans binnen een maand afgerond (tenzij aanvullende diagnostiek op comorbide problematiek geïndiceerd is).
Gemiddeld genomen bestaat een diagnostiektraject uit: 2 gesprekken over 2 dagen verspreid (120 minuten exclusief rapportage door de therapeut), eenmaal vragenlijstafname (50 minuten of langer afhankelijk van ernst en comorbiditeit) en een adviesgesprek. Deze vragenlijstafname kan thuis plaatsvinden.

Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?

Bij de diagnostiek wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van toonaangevende stoornisspecifieke vragenlijsten en (semi-) gestructureerde interviews. Dit wordt gedaan door basispsychologen, GZ-psychologen, klinisch psychologen, cognitief gedragstherapeuten en psychiaters, allen met expertise in de betreffende specifieke stoornissen. 

 

Behandeling
Ambulant
Deeltijdbehandeling
Klinisch (open)
Naam en beschrijving
Tackle your Tics: een intensieve tic-training
Methodiek

Tackle your Tics is een korte intensieve groepsbehandeling van vier dagen voor kinderen en jongeren met tics. Het behandelprogramma bestaat uit exposure en respons preventie en ondersteunende elementen, zoals workshops van ervaringsdeskundigen. Tackle your Tics wordt aangeboden in het kader van een wetenschappelijk promotie-onderzoek door een multicenter samenwerkingsverband van Accare, Yulius, het expertisecentrum Dwang, Angst en Tics van Levvel en Stichting Gilles de la Tourette.

Beoogde effecten

Significante reductie van de tics en verbeterde kwaliteit van leven.
De resultaten worden ca medio 2023 bekend.
 

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Kinderen en jongeren met tics nemen vier dagen aan dit programma deel.

Effectiviteitsonderzoek

Multicenter RCT naar de effectiviteit van korte intensieve behandeling van Tics, t.o.v.  een wachtlijst controle groep. I.s.m. de Bascule, Accare, Yulius en Youz. 
Behaalde sample: N=104, drie herhaalde metingen. Vervolg  van deze behandeling na afronding van dit onderzoek is in voorbereiding.

 

Naam en beschrijving
Behandelprotocol ‘Praten op school, een kwestie van doen’
Doelgroep

Kinderen/jongeren met selectief mutisme (ca. 3-18 jaar)
 

Methodiek

Behandelprotocol ‘Praten op school, een kwestie van doen’ en valideringsonderzoek selectief mutisme vragenlijst. Dit betreft het toetsen op effectiviteit van het eerste Nederlandse evidence based behandelprotocol voor selectief mutisme waarbij behandeling op school plaatsvindt, en de validering van een eerste psychometrisch onderbouwde vragenlijst gericht op selectief mutisme. De vragenlijst validering is inmiddels afgerond. 

Beoogde effecten

Kinderen durven (weer) te praten in sociale situaties, met name op school.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

De gemiddelde behandelduur is 22 weken, kinderen worden op de polikliniek en op school behandeld.

Effectiviteitsonderzoek

RCT (N= 83) naar de effectiviteit van gedrags-therapeutische behandeling van selectief Mutisme met Levvel protocol, i.v.m. een wachtlijstcontrole groep. Validering selectief mutisme lijst bij 106 klinische kinderen, controle kinderen (N=197). Dit betreft een promotie-onderzoek.

Uitstroomcriteria

Als de klachten voldoende verbeterd zijn en er geen hoogspecialistische behandeling meer nodig is. 

 

 

Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

Indien patiënten geen TOPGGz gespecialiseerde hulp meer behoeven, maar nog wel vervolgbehandeling nodig hebben, worden zij verwezen naar een GGZ-instelling in de eigen regio.

Is er een terugval aanbod?

Voor kinderen/jeugdigen met dwangstoornissen die terugvallen, is er het terugval-aanbod van de intensieve behandelweken of worden zij poliklinisch weer behandeld.

Met welk instrument wordt de uitstroom getoetst/vastgesteld?

In overleg met kind en ouders wordt de behandeling afgesloten. Er wordt dan nog een eindmeting verricht met stoornis specifieke psychologische, goed onderbouwde en gebruikelijk vragenlijsten en/of gestructureerde interviews.

Percentage waar patiënten na hoeveel tijd uitstromen

De uitstroompercentages over de afgelopen 2 jaar zijn circa : 55% voor dwang, 63% voor ticstoornissen en 72% voor angststoornissen.

Hoe wordt een second opinion aangevraagd?

Professionals kunnen contact opnemen voor consultaties en second opinions op het gebied van triage, diagnostiek en behandeling van kinderen en jongeren met complexe dwang, angst, tics, selectief mutisme en misofonie. Hiervoor kunt u contact opnemen met het aanmeldteam. Zij brengen u in contact met de juiste deskundige.

088 054 70 01 - meldjeaan@levvel.nl

Naam
prof. dr.
(Jeroen)
Legerstee
Specialisatie

GZ-psycholoog in opleiding tot Klinisch Psycholoog en bijzonder hoogleraar innovatieve behandeling bij kinderen en jongeren met Dwang, Angst en Tics (DAT)

Contactgegevens

088-0547000

Naam
dr.
C.
(Chaim)
Huijser
Specialisatie

Geneesheer-directeur, kinder- en jeugdpsychiater en senior onderzoeker.

Contactgegevens

088-0547000 - c.huijser@levvel.nl

Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers

Professionals kunnen contact opnemen voor consultaties en second opinions op het gebied van triage, diagnostiek en behandeling van kinderen en jongeren met complexe dwang, angst, tics, selectief mutisme en misofonie. Hiervoor kunt u contact opnemen met het aanmeldteam. Zij brengen u in contact met de juiste deskundige.

088 054 70 01 - meldjeaan@levvel.nl

Beschrijving doelstelling zorgaanbod

Doelstelling van het Expertisecentrum Dwang, Angst en Tics is: het bieden van zeer gespecialiseerde hulp aan jongeren en kinderen met dwangklachten, angsten en tics, selectief mutisme of misofonie, die vanwege hun klachten ernstig vastgelopen zijn in hun functioneren. Dit omvat voor deze specifieke stoornissen: stellen van de juiste diagnose, geven van een goed behandeladvies op maat, vermindering van de klachten, voorkomen van terugval, vergroten van de kwaliteit van leven en vaardigheden van kinderen/jeugdigen en ouders om met de klachten om te gaan. De behandeling wordt verricht door TOPGGZ-behandelaren met veel expertise op gebied van de betreffende stoornissen. Verder wordt beoogd zoveel mogelijk wetenschappelijk effectief bevonden behandelmethoden in te zetten (evidence based te werken).
Daarnaast is een doelstelling: in samenwerking met universiteiten wetenschappelijk onderzoek  te doen om nieuwe diagnostische  instrumenten en behandelingen te ontwikkelen en testen.

 

 

 

Hoe wordt dit gemeten?

De volgende meetinstrumenten worden ingezet ten behoeve van systematische effectmetingen:

· CBCL / YSR / TRF

· OBVL

· ARIJ

· BSI (bij 18+)

· GAS-score

· CRIES

· OCS: CYBOCS, CDI

· Tics: YGTSS

· Angst: SCID, CBCL

· Selectief mutisme: SMV

· Misofonie: AMiSos-R, Misofonie screeningslijst, Misofonie symptom checklist

Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod

Een behandeling heeft een belangrijk klinisch effect als:

1) de klachten significant afnemen

2) de kwaliteit van leven verbetert.

Het behandelklimaat van Levvel kenmerkt zich doordat behandelaren zich blijvend, met veel vasthoudendheid inzetten voor de behandeling van ernstig vastgelopen patiënten. 

 

 

Beschrijving resultaten zorgaanbod op kwaliteit van leven

Na de behandeling bij kinderen en jongeren zijn de klachten (angst, dwang, tics) dusdanig afgenomen dat het algemene functioneren en de kwaliteit van leven significant verbeterd zijn. Weer mee kunnen doen in de maatschappij zoals op school, met hobby's, met leeftijdsgenoten en in het gezin staat voorop.

Beschrijving overige resultaten

In de behandeling werkt het Expertisecentrum Angst, Dwang en Tics  toe naar verbetering op de volgend gebieden:

  • kunnen functioneren op gebied van school, opleiding en/of werk 
  • kunnen functioneren op sociaal gebied
  • kunnen functioneren in het gezin waardoor het gezin niet/minder wordt belemmerd door de klachten
  • kunnen functioneren op het gebied van hobby's, vrije tijd
Rapportcijfer conform CQ index

In het 2021 hebben kinderen, jongeren en ouders de zorg van de gehele instelling gemiddeld gewaardeerd met een 7,9 (CEM+). 

Naam
prof. dr.
(Jeroen)
Legerstee
Specialisatie

GZ-psycholoog in opleiding tot Klinisch Psycholoog en bijzonder hoogleraar innovatieve behandeling bij kinderen en jongeren met Dwang, Angst en Tics (DAT)

Naam
dr.
C.
(Chaim)
Huijser
Specialisatie

Tics, obsessieve-compulsieve stoornis

Contactgegevens
Naam
Prof. dr.
(Jeroen)
Legerstee
Specialisatie

Innovatieve behandeling bij kinderen en jongeren met Dwang, Angst en Tics (DAT)

Naam
dr.
L.
(Luuk)
Stapersma
Contactgegevens
Beschrijving onderzoek

Tackle your Tics onderzoek: randomized controlled trial naar de effectiviteit van een innovatief groepsprotocol voor kinderen en jongeren met tics, Annet Heijerman.

Verwachte einddatum
Januari 2024
Beschrijving onderzoek

RCT naar effectiviteit van innovatief gedragstherapeutisch protocol voor selectief mutisme (behandeling op school), Chaya Rodrigues Pereira

 

Verwachte einddatum
December 2022
Auteur(s)
C. Rodrigues Pereira, Judith B. M. Ensink, Max G. Güldner, Kees J. Kan, Maretha V. de Jonge Ramón J. L. Lindauer, Elisabeth M. W. J. Utens
Tijdschrift
Contemporary Clinical Trials Communications
Datum
12-08-2020
Auteur(s)
Heijerman-Holtgrefe AP, Verdellen CWJ, van de Griendt JMTM, Beljaars LPL, Kan KJ, Cath D, Hoekstra PJ, Huyser C, Utens EMWJ
Tijdschrift
Eur Child Adolesc Psychiatry
Datum
30-03-2021
Auteur(s)
Meentken, M., van der Mheen, M., van Beynum, I., Aendekerk, E., Legerstee, J., van der Ende, J., …. & Utens, E.
Tijdschrift
European Journal of Psychotraumalogy
Datum
10-01-2020
Titel presentatie
OCD net symposium; Puzzelstukjes op weg naar precisie psychiatrie
Naam professional
C. Huijser
Datum
18-06-2020
Naam en plaats congres
NVvP voorjaarscongres

Ervaring van patiënten/naasten

Ouder: De drempel was hoog, maar het was ons laatste redmiddel

Onze 15 jarige dochter Fanny had last van ernstige dwang. Zij moest van zichzelf alles goed doen. Dit uitte zich in het constant opruimen van spullen, een erg lang ochtend- en avondritueel en heel veel tijd besteden aan haar huiswerk. Op een bepaald moment lukte het niet meer om op tijd op school te zijn en op tijd in bed te liggen. Het gezin moest stil zijn en wij als ouders moesten wachten tot ze op bed lag. Dat duurde vaak tot diep in de nacht. Uiteindelijk ging ze moeilijke situaties vermijden, waardoor ze totaal blokkeerde. Fanny is een aantal maanden onder poliklinische behandeling geweest, maar dit hielp niet voldoende. De situatie was onhoudbaar. Gelukkig kon ze terecht bij de klinische behandeling van de Bascule. De drempel om hiertoe te besluiten was hoog, zowel voor haar als voor ons, maar het was ons laatste redmiddel. Vanaf de dag dat we haar wegbrachten voor de start van de behandeling voelden we allemaal dat het goed zat. De sfeer in de groep was heel goed. Het was net een jeugdsoos. Ze werd direct in de groep opgenomen. Een goede basis om te werken aan herstel. Niet alleen de jongeren, maar ook de sociotherapeuten waren erg lief. Tijdens de behandeling werd door de vaste structuur direct het dag- en nachtritme weer hersteld. Verder was er intensieve begeleiding en therapie. In het weekend kwam Fanny naar huis. Het weekend werd met haar en ons uitgebreid voorbesproken aan de hand van een weekendplan en bij terugkomst weer nabesproken. Dit was belangrijk, omdat bij ons de problemen zich voornamelijk thuis afspeelden. Daardoor werden wij als ouders ook begeleid en betrokken bij de behandeling. Het viel ons op hoe flexibel, individueel en volhardend de behandeling was. Het begin was moeilijk, maar halverwege de behandeling zette de verbetering in en daarna ging het heel snel beter. Fanny is nu weer thuis en kan alles weer doen wat ze wil. Ze zal nog moeten blijven vechten tegen de dwang, maar ze heeft de tools gekregen, ze weet wat ze kan bereiken en we hebben alle vertrouwen in haar toekomst.

Laurens(18 jaar) kwam vanwege zijn ernstige dwanghandelingen en tics in behandeling

Hij is nu bijna klaar met de behandeling en heeft de dingen die hij geleerd en bereikt heeft op een rijtje gezet. Het is een hele praktische lijst geworden waar hij misschien anderen ook mee kan helpen:
Dat ik bij duizeligheid mezelf prima staande kan houden, dat ik niet in paniek hoef te raken en dat het vaak vanzelf weer overgaat. Dat ik zelf helpende gedachten kan bedenken en die kan toepassen bij vervelende situaties. Dat ik niet klakkeloos al mijn huiswerk hoef te maken, maar alleen wat echt belangrijk is. Dat ik niet te lang aan mijn huiswerk moet blijven zitten. Dat ik actief leuke dingen moet blijven verzinnen om me vrolijk te voelen. Dat dingen waarvan ik denk dat ze vies zijn, vaak enorm meevallen.

Back to top