Dimence Alkura, Specialistisch Centrum Aanhoudende Lichamelijke Klachten

Dimence

Dimence Alkura, Specialistisch Centrum Aanhoudende Lichamelijke Klachten richt zich op de diagnostiek en behandeling van (jong)volwassen patiënten met ernstige Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK), een somatisch-symptoomstoornis of een functioneel neurologisch-symptoomstoornis. Alkura richt zich daarbij op de doelgroep die hoogspecialistische zorg nodig heeft, bijvoorbeeld vanwege ernstige bijkomende problemen of waarbij eerdere behandeling in de ggz of revalidatiesetting voor de lichamelijke klachten onvoldoende effect heeft gehad.

Hoofd- en sublocatie

Nico Bolkesteinlaan 65
7416 SE Deventer

Telefoon

Leeftijdscategorie
19-25 jaar
26-64 jaar
> 65 jaar
Beschrijving

Alkura richt zich op de diagnostiek en behandeling van (jong)volwassen patiënten met ernstige Aanhoudende Lichamelijke Klachten (ALK), een somatisch-symptoomstoornis of een functioneel neurologisch-symptoomstoornis. Alkura richt zich daarbij op de doelgroep die hoogspecialistische zorg nodig heeft, bijvoorbeeld vanwege ernstige bijkomende problemen of waarbij eerdere behandeling in de ggz of revalidatiesetting voor de lichamelijke klachten onvoldoende effect heeft gehad.

Alkura bekijkt lichamelijke klachten vanuit het biopsychosociale model. Dit betekent dat wanneer lichamelijke klachten niet volledig somatisch  verklaard kunnen worden, de klachten daarmee niet automatisch als ‘psychisch’  te bestempelen zijn. Alkura vindt het belangrijk deze visie uit te dragen, omdat men er nog te vaak vanuit gaat dat klachten lichamelijk óf geestelijk verklaard kunnen worden. Lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door ze van elkaar te scheiden kunnen patiënten tussen wal en schip vallen van psychiatrie en medische zorg.

Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?

Alkura richt zich primair op patiënten die hoogspecialistisch zorg nodig hebben, bijvoorbeeld vanwege ernstige bijkomende problemen of eerdere behandeling in de ggz of revalidatiesetting voor de lichamelijke klachten, die onvoldoende effect heeft gehad.

Met een decision tool wordt vastgesteld of er sprake is van een hoogspecialistische zorgvraag.  

Daarnaast richt Alkura zich specifiek op onderstaande doelgroepen:

  •  Somatisch-symptoomstoornissen met co-morbide autismespectrumstoornis
  •  Complexe uitingsvormen van hechtingsstoornissen/trauma en somatisch-symptoomstoornissen
  •  (Hypnotherapie/katalepsie-inductie bij) functioneel neurologisch-symptoomstoornis
  •  Cognitieve gedragstherapie bij het Chronisch Vermoeidheid Syndroom
DSM V classificatie

Somatisch-symptoomstoornis

Functioneel neurologisch-symptoomstoornis

Waar bestaat de diagnostiek uit?

Bij doorverwijzing naar Alkura volgt de intakefase. In deze intakefase  wordt niet opnieuw medisch onderzoek gedaan, maar wordt onderzocht welke klacht(en) de patiënt heeft, waardoor deze niet overgaan en welke gevolgen die lichamelijke klacht(en) met zich meebrengen. Gezamenlijk wordt een gepersonaliseerd ‘gevolgenmodel’ opgesteld. Aan de hand daarvan wordt bekeken of behandeling van de klachten nodig en mogelijk is en wie deze behandeling het beste kan uitvoeren.

Hoe onderscheidt dit zich van reguliere diagnostiek?

De missie van Alkura is om voor zoveel mogelijk patiënten hoogspecialistische patiëntenzorg te voorkomen, en als patiënten wel hiervoor in aanmerking komen, inclusief, gepersonaliseerd en multidisciplinair te behandelen. Onze behandeling onderscheidt zich van de specialistische ggz op de volgende punten:

  • Geen exclusiecriteria.
  • Expertise bieden op het gebied van psychiatrische co-morbiditeit (bijvoorbeeld autismespectrumstoornis, PTSS, licht verstandelijke beperking, persoonlijkheidsstoornissen, afhankelijkheid van opioiden en vroegkinderlijke traumatisering.
  • Tijdens de intake wordt een specifieke hypothese geformuleerd waarom eerdere evidence-based behandelinterventies in de specialistische ggz (of in revalidatiesetting) gericht op de lichamelijke klachten geen of onvoldoende effect hebben gehad en daar wordt de behandeling op afgestemd.
  • Flexibiliteit in de vormgeving van de diagnostiek (bijv. huisbezoek).
Hoe intensief is deze voor de patient?

De intakefase bestaat uit 3 of 4 gesprekken op de polikliniek in Deventer. Het is ook mogelijk dat één van deze gesprekken in de thuissituatie plaatsvindt.

Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?

Methode 'Diagnostiek volgens het ALK Gevolgenmodel', op indicatie andere meetinstrumenten.

Behandeling
Ambulant
Beschrijving

Als behandeling bij Alkura geïndiceerd is, zijn er meerdere behandelmogelijkheden. Aan de hand van het gepersonaliseerde gevolgenmodel wordt beoordeeld welke behandelvorm(en) nodig is(/zijn):

  • Cognitieve gedragstherapie (CGT) gebaseerd op Diagnostiek volgens het Gevolgenmodel (DvGM)
  • Lichaamsgerichte EMDR
  • Lichaamsmentaliserende psychotherapie
  • Schematherapie
  • Psychomotore therapie (PMT)
  • Fysiotherapie
  • Hypnotherapie en katalepsie-inductie
  • Farmacotherapie
  • Acceptance and commitment therapy (ACT)
  • Systeemtherapie
  • Verpleegkundige interventies vanuit positieve psychologie
  • Blended e-mental health

Voor meer informatie over specifieke behandelvormen: zie https://www.dimence.nl/specialistische-centra/dimence-alkura-specialistisch-centrum-aanhoudende-lichamelijke-klachten/informatie-voor-patienten-en-naasten

Het is mogelijk dat de behandeling elders wordt uitgevoerd. Ook kan gekozen worden voor een co-behandeling met een ander team van Dimence. 

Naam en beschrijving
Grip
Doelgroep

Patiënten met ALK en somatisch-symptoomstoornissen

Methodiek

Grip op klachten betreft een landelijk e-health systeem dat patiënten een persoonlijke behandeling biedt. Patiënten vullen online vragenlijsten in. Aan de hand hiervan biedt het systeem een set zelfhulpoefeningen aan die specifiek op de situatie van de patiënt zijn afgestemd en steeds worden aangepast. 

Een van de innovatieve aspecten van Grip is dat het toepasbaar is in de hele zorgketen, waaronder huisartsenpraktijken, fysiotherapiepraktijken, ggz, revalidatiecentra, bij oefentherapeuten en psychologen. Het systeem gaat dus voorbij de schotten tussen verschillende disciplines in de gezondheidszorg.

Beoogde effecten

Door Grip krijgen patiënten een consistente uitleg over en behandelinterventies voor hun lichamelijke klachten. Beoogde effecten zijn verminderen van lichamelijke klachten voor individuele gebruikers en door gebruik van verzamelde data vergroten van doelmatige verwijzingen in de toekomst.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Een patiënt kan zelf bepalen hoe hij/zij intensief Grip online gebruikt. Daarnaast kan er voor blended vormen gekozen worden, waarbij educatie of oefeningen samen gedaan wordt tijdens een contact met een professional bij wie de patiënt in behandeling is. 

Effectiviteitsonderzoek

De Grip zelfhulpbehandeling wordt momenteel getoetst in een Randomized Controlled Trial via een ZonMw subsidie vanuit het GGZ middellang programma. Implementatie van Grip wordt bestudeerd met een EU subsidie vanuit het Horizon2020 programma. Toepasbaarheid van Grip voor mensen met klachten door een chronische lichamelijke ziekte wordt bestudeerd met een BMP grant van de Pain Alliance Europe.naar de (kosten-)effectiviteit van deze innovatie.

Naam en beschrijving
Positieve gezondheid tijdens huisbezoek
Doelgroep

Patiënten met een somatisch-symptoomstoornis of functioneel neurologisch-symptoomstoornis met een hoogspecialistische zorgvraag.

Methodiek

De verpleegkundige bezoekt de patiënt in de thuissituatie, als onderdeel van de intakefase, om 'positieve gezondheid' (Huber, 2014) in kaart te brengen. De bevindingen vanuit dit huisbezoek worden geïntegreerd in het opstellen van behandeldoelen in het gepersonaliseerde behandelplan.

Beoogde effecten

De aandacht wordt verlegd van de klachten naar het verbeteren van gezondheid. Het lijkt zinvol dit te doen in iemands eigen leefomgeving, omdat hier de context, interesses en leefstijl duidelijker aanwezig zijn dan in een spreekkamer. De verwachting is dat iemand in zijn vertrouwde omgeving zich het meest natuurlijk gedraagt en zich meer op zijn gemak voelt. Ook kan de hulpverlener ter plekke observeren welke factoren uit de context nog van invloed kunnen zijn op het welbevinden. Met het in kaart brengen van positieve gezondheid wordt geprobeerd het zelfmanagement van de patiënt te bevorderen.

 

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

In de intakefase, bestaande uit 3 of 4 gesprekken, vindt 1 gesprek in de thuissituatie plaats.

Effectiviteitsonderzoek

Kwalitatief onderzoek middels semigestructureerde interviews, waarbij thematische codering zal worden toegepast.

 

Uitstroomcriteria

Alkura hanteert de volgende uitstroomcriteria:

  • In remissie zijn van A criterium (DSM-5 somatisch-symptoomstoornis of functioneel neurologisch-symptoomstoornis), lichamelijke klachten waar betrokkene onder lijdt;
  • In remissie zijn van B criterium (DSM-5 somatisch-symptoomstoornis): disproportionele gedachten, gevoelens en gedrag t.a.v. de lichamelijke klachten;
  • Inzicht hebben in lichamelijke klachten waardoor gemotiveerd voor behandeling in specialistische- of basis-ggz (bijvoorbeeld voor persoonlijkheidsstoornis, ontwikkelingsstoornis of angststoornis) of revalidatiesetting;
  • Een verbeterde relatie met artsen / hulpverleners hebben, verminderde somatische zorgconsumptie, lichamelijke klachten signaleringsplan waardoor terugkeer naar huisarts;
  • Niet kunnen profiteren van een gepersonaliseerde multidisciplinaire behandeling.
Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

Patiënten worden door- of terugverwezen naar de specialistische ggz of basis-ggz binnen de Dimence Groep of andere ggz-instelling uit de eigen regio; (psychosomatisch) fysio- of oefentherapeut; POH-ggz of huisarts.

Is er een terugval aanbod?

Ja, op advies van het patiëntenpanel van Alkura wordt na afsluiting van de behandeling de mogelijkheid geboden enkele maanden later nog een follow-up afspraak in te plannen. 

Daarnaast kunnen patiënten bij terugval opnieuw in behandeling komen voor gepersonaliseerde booster-sessies in de twee jaar na afsluiten van hun behandeling. 

 

Hoe wordt een second opinion aangevraagd?

Via een aanmeldformulier op de website. 

Bijzonderheden

Afhankelijk van de vraagstelling bij de second opinions van verwijzer en patiënt. Doorgaans hetzelfde proces als bij intake: minimaal 2 of 3 professionals met verschillende disciplines zien de patiënt voor diagnostiek en na een teambespreking wordt een geintegreerde conclusie en advies uitgebracht. 

Specialisatie

Dr. Lineke Tak, psychiater, senior onderzoeker en hoofd van Alkura

Dr. Margreet Worm, klinisch psycholoog, senior onderzoeker

Drs. Lot Spiertz, klinisch psycholoog

Drs. Femke Langeslag, GZ-psycholoog

Contactgegevens

Mail het secretariaat of bel 0570- 639241.

Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers

Voor het aanvragen van consultatie en advies kan een e-mail gestuurd worden aan alkura@dimence.nl of telefonisch contact opgenomen worden via 0570-639241.

Beschrijving doelstelling zorgaanbod

De beoogde effecten van behandeling zijn afname lichamelijke klachten, afname van de lijdenslast en belemmeringen in functioneren door de lichamelijke klachten, vergroten van ervaren van positieve gezondheid en kwaliteit van leven.

Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod

De beoogde effecten van behandeling zijn afname lichamelijke klachten, afname van de lijdenslast en belemmeringen in functioneren door de lichamelijke klachten, vergroten van ervaren van positieve gezondheid en kwaliteit van leven.

Met welk instrument worden de effecten gemeten

1) Afname lichamelijke klachten en belemmeringen in functioneren: Short Form Survey-36 (SF-36). De SF-36 meet algemene gezondheidstoestand, waaronder bijvoorbeeld fysiek en sociaal functioneren en algemene gezondheidsbeleving.

2) Afname lijdenslast door lichamelijke klachten:

Somatic Symptom Disorder (SSD) B-scale-12 (SSD-12). Dit meetinstrument meet het B criterium van de DSM-5 Somatisch-symptoomstoornis classificatie, ofwel, de afname van excessieve of disproportionele gedragingen, gedachten en gevoelens in relatie tot de lichamelijke klachten. 

Met welke frequentie

De SSD-12 wordt afgenomen bij intake, tussentijds (minimaal halfjaarlijks) en bij einde behandeling.

Resultaten in percentages of aantallen

Vanwege een aanpassing in toegepaste instrumenten worden eerste resultaten hiervan in 2021-2022 verwacht.

Beschrijving resultaten zorgaanbod op kwaliteit van leven

De kwaliteit van leven wordt gemeten met de EuroQol. Deze vragenlijst bestaat uit 5 items die verschillende aspecten van de gezondheidstoestand meten en een ‘thermometer’ waarmee op een schaal van 0-100 de ervaren gezondheid kan worden aangegeven.

Met welke frequentie

De EuroQol wordt afgenomen bij intake, tussentijds (minimaal halfjaarlijks) en bij einde behandeling.

 

Relatie met de klinische effecten

Vanwege een aanpassing in toegepaste instrumenten worden eerste resultaten hiervan in 2021-2022 verwacht.

Hoe wordt de zorg door de patiënt en/of naaste ervaren?

De patiënttevredenheid wordt gemeten met de Consumer Quality Index (CQI).

Rapportcijfer conform CQ index

In 2019 gaven patiënten het SCS&S gemiddeld een 8,0 op de CQI.

Naam
Prof.dr.
J.G.M.
(Judith)
Rosmalen
Specialisatie

Hoogleraar psychosomatiek 

Specialisatie

Dr. Lineke Tak, psychiater, senior onderzoeker en hoofd van Alkura

Dr. Margreet Worm, klinisch psycholoog, senior onderzoeker

Dr. Anne Geeke Lever, GZ-psycholoog

Contactgegevens

Bel het secretariaat: tel. 0570-639241

Beschrijving onderzoek

Optimaliseren en implementeren van cognitieve gedragstherapie voor Chronisch Vermoeidheid Syndroom.

Verwachte einddatum
31-12-2022
Verwachte einddatum
Afgerond, meer info op te vragen bij Margreet Worm: m.worm@dimence.nl
Naam hoofdonderzoeker
Margreet Worm
Beschrijving onderzoek

Voorspellende factoren voor het behandelsucces van patiënten met een Somatisch-Symptoomstoornis in de (hoog)specialistische ggz.

Verwachte einddatum
2022
Naam hoofdonderzoeker
Pauline Stokman
Auteur(s)
Rosmalen JGM, van Gils A, Acevedo Mesa MA, Schoevers RA, Monden R, Hanssen DJC
Tijdschrift
Internet Interventions
Datum
28-11-2019
Auteur(s)
Worm-Smeitink M, van Dam A, van Es S, van der Vaart R, Evers A, Wensing M, Knoop H.
Tijdschrift
Journal of Medical Internet Research
Datum
10-10-2019
Auteur(s)
Tak LM, Roza SJ
Tijdschrift
Tijdschrift voor Psychiatrie
Datum
03-04-2020
Beschrijving

Professionals van Alkura spreken op (inter)nationale congressen en symposia en bieden op maat gemaakte nascholingen binnen Dimence Groep en aan andere ggz-instellingen, POH-ggz, (huis)artsen en medisch specialisten en paramedici. Daarnaast is Alkura kartrekker van regionale netwerkbijeenkomsten in Deventer en omgeving. Professionals zijn eveneens betrokken bij richtlijnen en handboeken. Ook wordt via verschillende kanalen aan digitale kennisverspreiding gedaan, onder andere via de digitale interactieve cursus https://grip.health/pages/elearning en de website www.ALKnieuws.nl

Ervaring van patiënten/naasten

Ervaringsverhaal van Leo

Ik kwam in behandeling bij Alkura met rugklachten, andere pijnklachten en moeheid, en daarnaast heb ik ook ernstige geheugenproblemen. Aanvankelijk vond ik het begrip 'ALK' maar duister en was ik sceptisch of ik wel ALK had. Ik heb meerdere keren in mijn leven een hernia gehad, maar nu werden er geen afwijkingen gevonden door de neuroloog en orthopeed. Ondanks dat ik me afvroeg of mijn klachten nu wel ALK waren, heb ik gemerkt dat ik toch wat aan de behandeling heb gehad, in mijn eigen ervaring met name dankzij de fysiotherapie, waarbij ik begeleid werd bij het bewegen en waarbij mijn activiteiten langzaam opgebouwd werden. De behandelaren denken dat ook uitleg over hoe de pijnklachten kunnen ontstaan zonder dat er somatische afwijkingen zijn gevonden in het ziekenhuis, en dat deze klachten echt zijn, belangrijk zijn geweest. Mijn vriendin heeft de indruk dat een lage dosering antidepressivum gericht op de pijn ook geholpen heeft, waardoor ik ook minder kortaf reageerde. Zelf heb ik die ervaring niet zo. Hoe dan ook, aan het einde van de behandeling was ik pijnvrij. Ik kon weer klussen doen in en rond het huis en actief zijn in mijn vrijwilligerswerk. Ik heb na het afsluiten van de behandeling nog steeds wel snel lichamelijke klachten bij overbelasting, maar mijn acceptatie is groter en ik weet nu dat ik de tijd moet nemen om te herstellen.

Vanuit het patiëntenpanel

- ‘Het zit niet tussen je oren!! In deze behandeling wordt er juist vanuit de klacht gewerkt. Je hebt iets en daar wordt aan gewerkt. Het kan je allemaal winst geven, hoe beter met jezelf en de klachten om te gaan. Het is echt zorg op maat.

- ‘De combinatie van verschillende werkzame disciplines binnen het team springt er voor mij echt uit. Het bijzondere vond ik dat ik voorheen vaak hoorde ‘ik heb overleg gehad met mijn team’ en een terugkoppeling werd gegeven. Nu vond het overleg met mij en het team plaats. Er werd naar mij geluisterd en met mij gesproken i.p.v. over mij. Dit had ik nooit eerder meegemaakt. Het geeft mij een sterk gevoel dat ik regie heb over mijn eigen proces.’

- ‘Het gevolgenmodel en de vicieuze cirkel zijn helpend om op een andere manier naar de klachten te kijken. Het zorgt ervoor dat er vanuit verschillende invalshoeken wordt gekeken, zowel vanuit lichaam, geest en sociaal aspect. In eerdere behandelingen werd er alleen gekeken naar het psyche en niet naar het lichamelijke stuk. Tijdens de behandeling bij Alkura werd veel duidelijker welke stappen ik kon zetten om psychisch en lichamelijk te kunnen behappen. Ook vind ik het prettig dat er niet bij voorbaat een volgorde is die vastgehouden moet worden. Het is echt maatwerk.’

Back to top