Tactus
Het Centrum Verslaving en LVB is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van volwassenen vanaf 18 jaar met verslavingsproblemen (middelen of een gedragsverslaving) die een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben of zwak begaafd zijn.
Hoofd- en sublocatie
Willem Dreesstraat 5
7204 JP Zutphen
Raiffeisenstraat 75
7514 AM Enschede
Wierdensestraat 32
7607 GJ Almelo
Kienvenneweg 18
7157 CC Rekken
Telefoon
Website
Het Centrum Verslaving en LVB is gespecialiseerd in diagnostiek en behandeling van patiënten waarbij sprake is van een combinatie van:
- Een lichte verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid (LVB, IQ 50-85, problemen in aanpassingsvermogen en adaptief functioneren, ontstaan voor 18e jaar), EN
- Een stoornis in het gebruik van middelen of gedragsverslaving (waaronder: pathologisch gokken, pathologisch gamen), al dan niet in combinatie met bijkomende psychiatrische en/of forensische problematiek.
Er wordt eerst beoordeeld of het noodzakelijk is om in de behandeling specifiek rekening te houden met de LVB:
- is aangepast zorgaanbod nodig: aangepaste procedures en professionals geschoold in gespreksvaardigheid met LVB
- is het nodig om intensief samen te werken met LVB ketenzorg en/of sociale context (met inzet van vertrouwenspersoon).
Verder geldt voor poliklinische zorg dat de volgende patiënten in aanmerking komen:
- Patiënten uit Overijssel en Gelderland met ernstige dubbele of triple problematiek, bij wie een SGGZ aanbod onvoldoende passend is, en waarbij het noodzakelijk is om in de behandeling rekening te houden met LVB
- Patiënten uit andere regio's (bovenregionaal) met dubbele en triple problematiek bij wie eerdere ambulante behandeling in SGGZ in de eigen regio onvoldoende resultaat opleverde, ondanks ingezette LVB specifieke interventies.
- onderzoek naar de ernst- en gevolgen van de verslavingsproblemen, met behulp van psychodiagnostiek, observaties en medische diagnostiek inclusief lichamelijk onderzoek (lab/ecg)
- onderzoek naar psychiatrische comorbiditeit en psychosociaal functioneren, zoals (neuro)psychologisch onderzoek, psychiatrisch onderzoek, observaties door sociotherapie/vaktherapie, systeemtaxatie
- diagnostiek van de LVB, zoals niveau van cognitief-, sociaal-emotioneel- en adaptief functioneren
- handelingsgerichte diagnostiek om het ontwikkelingspotentieel, de ondersteuningsbehoeften (zoals praktische vaardigheden, werkvaardigheden, schoolse vaardigheden, passende bejegening, ontwikkelingsrandvoorwaarden met betrekking tot wonen/werken/recreëren) en noodzakelijke zorgcontext te bepalen
- forensisch diagnostiek (delictanalyse, risicotaxatie)
De wijze van dataverzameling is aangepast, er wordt intensief samengewerkt met het systeem van de patiënt, er wordt een concreet aanbod gedaan in eerste gesprek en er zijn minimale wisselingen tussen zorgverleners.
Bij het Centrum Verslaving en LVB wordt rekening gehouden met de verstandelijke beperkingen van de patiënten. Interventies zijn minder verbaal, het werktempo ligt lager en er wordt meer afgestemd met het systeem van de patiënt. De behandeling wordt geboden op 2 poliklinieken en in 2 klinische afdelingen.
Op de polikliniek wordt het volgende aangeboden:
- voor de verslaving: CGT+, Minder Drank of Drugs. Dit zijn behandelinterventies die door het Centrum verslaving en LVB zijn ontwikkeld voor deze specifieke doelgroep, waarbij ketenzorgpartners en het netwerk (zeer) intensief worden betrokken bij het behandelproces;
- voor combinatieproblematiek: bijvoorbeeld traumabehandeling voor mensen met LVB en verslaving;
- optimaliseren van sociaalmaatschappelijke context en ondersteuning, door intensieve samenwerking met professioneel- en lekensysteem rondom de patiënt inzake preventie/signaleren/bespreken/ondersteunen bij verslavingssymptomen, alsmede door participatie van een vertrouwenspersoon in de behandeling.
In de kliniek is er een speciaal therapeutisch klimaat met o.a.
- behandeling verslaving: met aangepaste groeps- en individuele behandeling, medicamenteuze terugvalpreventie, training zelfcontrole met exposure (al dan niet virtueel)/ gradueel oefenen/analyse terugval en succeservaringen);
- behandeling psychiatrische comorbiditeit, waaronder medicamenteuze en (groeps)therapeutische interventies, EMDR, PMT groep/individueel;
- algemene kennis- en vaardigheidstrainingen, o.a. ontspanning, psycho-educatie, maatschappelijk herstel;
- herstelgerichte behandeling met training zelfzorg, ADL zorg, werkvaardigheden, sociale vaardigheden, sport, vrije tijd invulling, maar ook samenwerking met actoren in thuissituatie, systeemtherapie etc.;
- forensische behandeling gericht op terugdringen recidiverisico (bijvoorbeeld delictpreventiegroep voor LVB)
Patiënten met een verstandelijke beperking en verslavingsproblemen.
Minder Drank of Drugs is een combinatie van individuele en groepstherapie op basis van cognitieve gedragstherapie, waarbij naast verbale strategieën ook nonverbale interventies (Psychomotore therapie en creatieve therapie) worden toegepast. Er wordt gebruik gemaakt van actieve werkvormen die minder verbaal zijn. Er zijn meer bijeenkomsten, omdat het leerproces bij de doelgroep langzamer verloopt en meer herhaling en oefening nodig is.
Het beoogd effect is dat de cliënt meer kennis en vaardigheden heeft om zijn verslavingsgedrag te veranderen.
Minder Drank of Drugs duurt 12 weken, met elke week 1 individuele bijeenkomst en 1 groepsbijeenkomst. Aanwezigheid van een vertrouwenspersoon bij de individuele bijeenkomst is een must.
Patiënten met een licht verstandelijke beperking, verslavingsproblemen en trauma
Seeking Safety is een bestaande gedragmatige behandeling van trauma en verslavingsproblematiek. De centrale focus ligt op het hier en nu. Er wordt aandacht besteed aan gedrag, gedachten, interpersoonlijk contact, aanleren van veilig gedrag en gezonde coping. Seeking safety is een combinatie van interpersoonlijke therapie, cognitieve gedragstherapie en casemanagement. In samenwerking met partners Pluryn en Trajectum wordt een addendum geschreven bij het bestaande Seeking Safety protocol voor LVB.
Het doel is stabiliseren, aanleren van veilig gedrag en gezonde coping, waarna verdere traumabehandeling ingezet kan worden.
Het Centrum hanteert de volgende uitstroomcriteria:
- de verslavingsproblematiek is stabiel of in remissie
- er is geen specialistische zorg meer nodig
- de patiënt reageert niet op de behandeling, er is geen progressie te verwachten.
Buiten Tactus is er op landelijk niveau weinig specifiek verslavingszorgaanbod voor mensen met een LVB. Patiënten stromen uit naar intensieve (SG)LVB zorg of verslavingszorg of klinische zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
Het Centrum biedt terugvalpreventie op de 2 poliklinische locaties.
Er is een vast maandelijks spreekuur van de GZ-psycholoog voor second opinions in de penitentiaire inrichting Zutphen. Daarnaast kan het Centrum ingeschakeld worden voor een second opinion.
Een second opinion kan worden aangevraagd via Info@Centrumverslavingenlvb.nl. Vervolgens wordt een afspraak ingepland bij een regiebehandelaar.
Expert op het gebied van verslaving en LVB, en de epidemiologie en behandeling van kwetsbare groepen in de verslavingszorg
Verslaving & LVB, en individuele (trauma)behandelingen (o.a. EMDR, CGT (+), schematherapie)
Op het primaire behandeldoel, afname in middelengebruik, is in het gehele zorgpad Verslaving & LVB een duidelijk effect te zien. Aan het einde van het zorgpad is 59% abstinent en is het overmatig gebruik afgenomen van 67% naar 26%.
De afdeling gebruikt de MATE en de CQIndex voor het meten van de uitkomsten van zorg. Patiënt, vertrouwenspersoon en de behandelaar vullen gezamenlijk de vragenlijsten in omdat de patiënten doorgaans niet in staat zijn de lijst zelfstandig in te vullen. Ter plekke worden de scores berekend en vergeleken met eerdere scores van de patiënt. Het tonen van de scores bij eerdere metingen naast de huidige meting en de visuele presentatie in kleur hiervan (groen = onder afkapwaarde, rood er boven) blijkt bij zowel verbeterde als niet verbeterde patiënten bij te dragen tot het adequaat gezamenlijk formuleren van behandeldoelen.
Het effect van de behandeling wordt elke 3 maanden en bij ontslag systematisch gemeten met de MATE. Op dit moment oriënteert Tactus zich op uitbreiding van de ROM voor LVB met een aantal lijsten tbv bijkomende problematiek en kwaliteit van leven.
Op het primaire behandeldoel, afname in middelengebruik, is in het gehele zorgpad Verslaving & LVB een duidelijk effect te zien. Aan het einde van het zorgpad is 59% abstinent en is het overmatig gebruik afgenomen van 67% naar 26%.
Over de hele populatie, ook bij de patiënten bij wie geen abstinentie is bereikt, neem het verlangen naar het verslavende middel sterk af van 8,3 naar 3,9 (cohen's d =0,91). Ook op de depressie, angst en stress schaal (DASS) is een sterk effect te zien met een afname score van 33,6 naar 15,0 (cohen's d=0,80; 51% verbetert). Daarnaast zijn er positieve effecten zichtbaar op de beperkingen in zelfverzorging (cohen's d=0,37; 36% verbetert) en het onderhouden van relaties (cohen's d= 0,66; 55% verbetert).
SGLVB, sterk gedragsgestoorde licht verstandelijk beperkten
Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit
dory.janssen@ru.nl.
Expert op het gebied van verslaving en LVB, en de epidemiologie en behandeling van kwetsbare groepen in de verslavingszorg
Epidemiologie, kwalitatief onderzoek
Doorontwikkeling van Virtual Reality in de verslavingszorg voor mensen met een LVB
TactIQ - Intellectual Disability in Addiction Medicine, beschrijving van cliëntkenmerken en het meten van LVB
Verschillende professionals van het Centrum verzorgen presentaties op (inter)nationale congressen en verrichten onderwijsactiviteiten op (post-)initiële opleidingen. Ook verzorgen zij trainingen aan professionals in de ggz over methodieken en instrumenten die de afdeling heeft ontwikkeld.
Kijk voor actuele informatie over het scholingsaanbod www.centrumverslavingenlvb.nl