GGNet Amarum, expertisecentrum eetstoornissen

GGNet

Amarum is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van eetstoornissen. Amarum biedt specialistische en hoogspecialistische zorg, voor zowel milde eetstoornis problematiek als hoog-complexe en/of lang-bestaande eetstoornissen aan jongeren, (jong-)volwassenen en ouderen.

Hoofd- en sublocatie

Vordenseweg 12
7231 PA Warnsveld

St. Annastraat 312c
6525HG Nijmegen

Leeftijdscategorie
13-18 jaar
19-25 jaar
26-64 jaar
> 65 jaar
Beschrijving

Bij Amarum worden jongeren (vanaf 16 jaar), (jong-)volwassenen en ouderen behandeld die lijden aan een ernstige eetstoornis. Eerdere behandelingen hebben niet voldoende geholpen, of er is sprake van ernstig ondergewicht, ernstig overgewicht, of comorbide problemen zoals bijvoorbeeld trauma, persoonlijkheidsstoornis, depressie, een stoma of diabetes.

Contra-indicaties

Somatische conditie die verblijf in algemeen ziekenhuis noodzakelijk maakt; hierin is wel samenwerking en advisering / consultatie mogelijk.

Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?

De indicatie voor een hoogspecialistische behandeling bij Amarum gebeurt aan de hand van de Decision tool Eetstoornissen en de klinische inschatting van de ernst van de (ontwikkeling van de) klachten. Daarnaast biedt Amarum in beperkte mate ook reguliere specialistische zorg.

DSM V classificatie

Doelgroep: patiënten die lijden aan anorexia nervosa; boulimia nervosa; eetbuistoornis; vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis; anders gespecificeerde voedings- en eetstoornissen.
Veelvoorkomende psychische comorboditeit: depressie, angststoornissen, posttraumatische-stressstoornis, obsessief-compulsieve stoornis, persoonlijkheidsstoornissen, autisme.
Veelvoorkomende somatische comorbiditeit: irritable bowelsyndrome, diabetes mellitus Type I of Type II, gevolgen van ondervoeding (o.a. hypokaliemie, hartritmestoornissen).

Waar bestaat de diagnostiek uit?

Mensen die zorg bij Amarum zoeken, krijgen een telefonisch gesprek waarin een eerste screening plaatsvindt. Wanneer zorg bij Amarum op zijn plaats lijkt, wordt een intake gesprek voorgesteld. Ten behoeve van de intake vullen mensen verschillende vragenlijsten in om een indruk te krijgen van de klachten, het huidige functioneren, de ontwikkeling van de klachten en comorbiditeit en andere achtergrond informatie. In geval van eerdere behandelingen wordt toestemming gevraagd om relevante gegevens op te vragen om mee te nemen in het diagnostisch proces. Nadat de vragenlijsten zijn ingevuld, wordt de patiënt uitgenodigd voor een intakedag bij Amarum.
Op deze intakedag worden patiënten gezien door een arts om de lichamelijke conditie en ernst te beoordelen, en ze worden door een GZ-psycholoog, psychotherapeut of klinisch psycholoog gezien voor de beoordeling van aanwezigheid en de ernst van de eetstoornis en bijkomende psychische problemen. Hierbij wordt op indicatie ook een psychiater betrokken. Bovendien wordt gesproken met naastbetrokkenen (een ouder, een partner of een goede vriend) om een completer beeld te krijgen van de ontwikkeling en de eetstoornis, en worden gegevens van eerdere behandelingen betrokken.
Naastbetrokkenen worden bovendien door een systeemtherapeut voorgelicht over het hebben van een eetstoornis en de belasting daarmee voor het systeem (veelal het gezin). Bovendien komen hier eerste algemene adviezen ter sprake.
Dit alles vindt plaats op een dag. De vergaarde informatie wordt vervolgens op diezelfde dag in een multidisciplinair team besproken, waarna de diagnose en behandeladvies wordt teruggekoppeld aan de patiënt.

Hoe intensief is deze voor de patient?

De patiënt krijgt op de intakedag meerdere gesprekken, met artsen, psychologen en eventueel psychiaters. De meeste patiënten ervaren dit als vermoeiend en vaak ook spannend. Voordeel is dat de patiënt binnen één dag alle gesprekken voert, de conclusies teruggekoppeld krijgt en meteen een behandelplan heeft. Ook wordt er gedegen somatisch onderzoek gedaan (o.a. door lab bepaling) waardoor de somatische conditie meegenomen wordt in het behandeladvies. Hierdoor wordt de periode van onzekerheid verkort. In een enkel geval is aanvullende diagnostiek geïndiceerd en vindt een tweede adviesgesprek op een later moment plaats.
Voorafgaand aan de intakedag vult de patiënt meerdere vragenlijsten in.

Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?

Psychologisch onderzoek: GZ-psycholoog, Psychotherapeut of Klinisch Psycholoog; Systeemtherapeut (en middels vragenlijsten o.a. afname SCID))
Lichamelijk onderzoek: Arts (en middels bloedonderzoek)
Eventueel Psychiatrisch onderzoek: Psychiater
 

Behandeling
Ambulant
Deeltijdbehandeling
Klinisch (open)
Beschrijving

Amarum biedt poliklinische behandeling, deeltijd behandeling en klinische behandeling aan patiënten die lijden aan een eetstoornis.

Naam en beschrijving
Groepsschematherapie bij eetstoornissen
Doelgroep

Patiënten met een eetstoornis die er, ondanks eerdere (ambulante of intensieve) richtlijnbehandeling van de eetstoornis, onvoldoende in slagen hun probleemgedrag te veranderen. 

Methodiek

Schematherapie, aangevuld met begeleide eetmomenten, aandacht voor eetgedrag, psychomotorische therapie en beeldende therapie.

Beoogde effecten

Het doel van deze deeltijdbehandeling is remissie van de eetstoornis, door het doorbreken van in stand houdend gedrag op gebied van eten, lichaam en gewicht. Een tweede doel is het verminderen van onderliggende disfunctionele coping (met name de eetstoornis) in reactie op schemamodi. Een belangrijk doel daarbij is het verstevigen van coping, gedrag en gedachten die passen bij de 'gezonde volwassene'. 

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Deze behandeling bestaat uit een groepsprogramma, drie dagen per week, gedurende 26 weken.

Het groepsprogramma wordt aangevuld met 5-6 individuele voorbereidingssessies en maximaal 12 individuele sessies, parallel aan het groepsprogramma, bij een schematherapeut.

Effectiviteitsonderzoek

Het effectiviteitsonderzoek bestaat uit een case serie studie. 

Naam en beschrijving
Psychomotore Therapie (PMT) bij Cognitive Behaviour Therapy Enhanced (CBT-E)
Doelgroep

Patiënten met een eetstoornis die ambulante richtlijnbehandeling Cognitive behavorial therapy enhanced (CBT-E) volgen en waarbij sprake is van sterke overwaardering van lichaam en gewicht.

Methodiek

Psychomotorische therapie (PMT) module gericht op lichaamsbeleving.

Beoogde effecten

Het doel van de PMT module is verminderen van overwaardering van lichaam en gewicht en verbeteren van de lichaamswaardering.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Deze behandeling bestaat uit 6 wekelijkse (of 2-wekelijkse) individuele PMT sessies van 45 minuten per keer, gegeven door een psychomotorisch therapeut.

Effectiviteitsonderzoek

Het effectiviteitsonderzoek bestaat uit een onderzoek naar het PMT-protocol en een observationele studie waarbij de behandeluitkomsten van patiënten die wel/niet deelnemen aan het PMT protocol als aanvulling op het CBT-E protocol vergeleken worden.

Uitstroomcriteria

De behandeling bij Amarum wordt afgesloten als de behandeldoelen zoals vastgelegd in de behandelovereenkomst zijn behaald, inclusief terugvalpreventie (TVP). Bij TVP gaat het om het behouden van eerder bereikte veranderingen als doel op zichzelf.
Daarnaast kan behandeling worden beëindigd als de resterende eetstoornis niet langer op de voorgrond staat en behandeling door Amarum niet langer geïndiceerd is. Bovendien kan de behandeling na overleg worden afgesloten als de patiënt verschillende op verandering gerichte behandelingen heeft gehad en blijkt dat deze geen blijvend effect hebben opgeleverd. Hierbij zal de patiënt begeleid worden naar andere zorg.

Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

In geval van intensieve behandelingen vindt vaak een poliklinisch vervolg van deze behandeling (van de eetstoornis) plaats binnen Amarum. In voorkomende gevallen kan ook naar de eigen regio worden terugverwezen. Dit is afhankelijk van de ernst van de resterende klachten en de beschikbaarheid van deskundige behandelaren in de regio. Terugvalpreventie wordt binnen Amarum aangeboden.
Door- en terugverwijzingen vinden op alle niveaus plaats.

Is er een terugval aanbod?

Terugvalpreventie is integraal onderdeel van de behandelingen die binnen Amarum worden aangeboden. Een half jaar na einde behandeling is er een follow-up contact. Als mensen zich tussentijds melden met een terugval wordt het behandelcontact z.s.m. opgepakt.

Met welk instrument wordt de uitstroom getoetst/vastgesteld?

De voortgang wordt getoetst aan de hand van in samenspraak opgestelde behandeldoelen, op basis van regelmatige evaluaties. Deze evaluaties vinden plaats met de patiënt en in multidisciplinair overleg.

Hoe wordt een second opinion aangevraagd?

Second opinions kunnen via het telefonisch spreekuur van Amarum worden aangevraagd door zowel zorgprofessionals als patiënten. Een afspraak voor het telefonisch spreekuur kunt u aanvragen via het algemene telefoonnummer van Amarum. Tijdens het telefonisch spreekuur wordt gezamenlijk verkend of een second opinion inderdaad gewenst is, of dat eventueel kan worden volstaan met een consultatie-vraag. Indien men kiest voor een second opinion, wordt de patiënt hiervoor uitgenodigd. 

Bel voor een second opinion het secretariaat: elke werkdag tussen 08.30 en 17.00 uur te bereiken via telefoonnummer (088) 933 12 50.

Bijzonderheden

Om een brede blik te houden wordt de second opinion vrijwel altijd uitgevoerd door twee disciplines (waaronder in ieder geval een psychiater of klinisch psycholoog). Daarnaast wordt de patiënt zo nodig gezien voor somatische screening en wordt informatie vanuit eerdere behandelingen en familie betrokken (zie voor volledige beschrijving de omschrijving van de intake-dag). Wanneer er meer onderzoek nodig is, vindt verlengde diagnostiek plaats.

Naam
drs.
M.W.
(Mirjam)
Lammers
Specialisatie

hoofd behandelzaken; klinisch psycholoog/psychotherapeut; supervisor VGCt; specialistisch groepstherapeut NVGP; promovendus.

Contactgegevens

(088) 933 45 62 - m.lammers@ggnet.nl

Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers

Het doel van consultaties is om vastgelopen behandeling die buiten Amarum plaatsvinden vlot te trekken zodat patiënt, systeem en behandelaar de behandeling zelf verder kunnen vervolgen. Zorgprofessionals die vastlopen met patiënten vanaf 16 jaar met (vermoeden van) een eetstoornis, kunnen consultatie en /of advies aanvragen bij Amarum. Voorwaarde is dat de patiënt elders onder behandeling is. Amarum neemt bij consultatie en advies de zorg niet over, maar is tijdelijk betrokken als adviseur.
Eventueel kan de consultatie-vraag ook eetgerelateerde problemen betreffen zonder dat sprake is van een eetstoornis in engere zin.

Bel voor de consultatie en advies mogelijkheden het secretriaat: iedere werkdag tussen 08.30 en 17.00 uur te bereiken via telefoon-nummer (088) 933 12 50.

Hoe doen we dit?

Consultatie en advies aanvragen lopen via het dagelijkse telefonisch spreekuur, waarna een vervolg-afspraak kan worden gemaakt met een van de klinisch psychologen of psychiaters.

Beschrijving doelstelling zorgaanbod

De belangrijkste doelstelling is het herstel van de eetstoornis. Verdere doelstellingen zijn: brede diagnostiek en indicatiestelling; vermindering van symptomen; verbeteren kwaliteit van leven; het voorkomen van recidieven en zo nodig behandeling van comorbiditeit.

Bij welk % van de patiënten is dit doel bereikt?

Het doel van de afdeling is om eetstoornis pathologie te verminderen zodat er geen hoog specialistische zorg meer nodig is. Amarum ziet een significantie daling op de EDEQ op alle subschalen waarmee het doel van vermindering klachten van de eetstoornis behaald is. Het percentage patiënten dat zodanig van zijn/haar klachten af is dat geen verschil meer kan worden gevonden met mensen die nooit last hebben gehad van een eetstoornis is bij de nameting 31%.

Hoe wordt dit gemeten?

Herstel van de eetstoornis / vermindering van symptomen wordt gemeten aan de hand van de EDEQ (Eating Disorder Examination Questionnaire). Daarnaast worden aspecten als eigenwaarde en lichaamsontevredenheid geëvalueerd met de RSES (Rosenberg Self-Esteem Scale) en de LAV (LichaamsAttitude Vragenlijst).

Afname in klachten meten we door de scores op de EDEQ (en andere vragenlijsten) bij start behandeling te vergelijken met de scores wanneer iemand zijn behandeling bij Amarum afsluit. Of iemand klaar is voor het afsluiten van de behandeling bij Amarum wordt bepaald in overleg tussen patiënt en therapeut. Daarbij zijn de voortgang in het behandelproces, de ervaring van de patiënt, en ook de tussentijds ingevulde vragenlijsten een waardevolle bron van informatie.

Amarum vergelijkt de scores van de patiënten bij einde behandeling met de normgegevens van mensen zonder eetstoornis en zonder eetstoornisverleden. Wanneer de patiënten minder dan 1 standaard deviatie afwijken van de gemiddelde gezonde normscore, dan kan gesteld worden dat er geen onderscheid gemaakt kan worden tussen hen en de niet-eetstoornis doelgroep.

Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod

Amarum ziet gemiddeld genomen een significante vermindering van eetstoornisklachten na behandeling. Het gemiddelde effect van de behandeling op de eetstoornisklachten is middelgroot. Behandeleffecten op de eetstoornisklachten zijn afhankelijk van de aard van de eetstoornis, het type behandeling en de bijbehorende behandeldoelen. 

Met welk instrument worden de effecten gemeten

Effecten van de behandeling op de ernst van de eetstoornis worden gemeten met de Eating Disorder Examination Questionnaire (EDE-Q). 

Met welke frequentie

Vragenlijsten om de voortgang van de behandeling te meten worden afgenomen bij de intake, bij start behandeling, en bij de evaluatiemomenten tijdens en bij afronding van de behandeling.

Resultaten in percentages of aantallen

Amarum kent een diverse populatie van patiënten met eetstoornissen. Er worden zowel patiënten met hele ernstige klachten als patiënten met mildere klachten geholpen. Dit betekent dat gemiddelde percentages een vertekend beeld kunnen geven. Het percentage patiënten dat na een behandeling bij Amarum herstelt varieert van 30% na een eerste richtlijnbehandeling, 42% na een groepsbehandeling Schematherapie voor patiënten met een chronische eetstoornis, tot 63% na een groepsbehandeling voor een eetbuistoornis.  

Beschrijving resultaten zorgaanbod op kwaliteit van leven

Het is belangrijk dat de eetstoornis problematiek vermindert zodat een patiënt zich kan gaan richten op het verbeteren van de kwaliteit van zijn/haar leven. Hierbij gaat het om algemeen functioneren. Hieronder wordt bijvoorbeeld verstaan het lichamelijk functioneren en functioneren met partner, vrienden, familie, school, werk, vrije tijd. De prioriteit van Amarum ligt bij het verminderen van de eetstoornis problematiek die vaak een grote impact heeft op het algemeen functioneren. Na afronding van de behandeling bij Amarum hebben patiënten een gemiddeld hogere kwaliteit van leven. Bovendien wordt vaak na de eetstoornis behandeling doorverwezen om specifiekere behandeling in te zetten op het gebied van algemeen functioneren.

Met welk instrument gemeten

Amarum gebruikt de OQ-45 (outcome questionnaire) om de kwaliteit van leven te meten.

Met welke frequentie

Kwaliteit van leven wordt gemeten bij de intake, bij start behandeling, en bij de evaluatiemomenten tijdens en bij afronding van de behandeling.

Relatie met de klinische effecten

Hoewel er een sterke relatie is tussen verbetering in symptomen van de eetstoornis en verbetering in kwaliteit van leven, zijn de behaalde effecten op eetstoornis symptomen groter dan de behaalde effecten op kwaliteit van leven.  Na de behandeling bij Amarum wordt er samen met de patiënt gekeken wat nodig is om verder te kunnen werken aan herstel in algemeen functioneren. 

Hoe wordt de zorg door de patiënt en/of naaste ervaren?

Patiënten geven een 8.0 op een schaal van 1-10.  Als pluspunten geven patiënten aan dat ze het fijn vinden dat ze gezien worden als persoon, en dat ze samen met de behandelaar kunnen beslissen over de te volgen behandeling. Als knelpunten geven patiënten de lange wachtlijst aan. 

Naam
prof. dr.
A.A.
Annemarie
van Elburg
Specialisatie

Hoogleraar klinische psychopathologie, in het bijzonder eetstoornissen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Universiteit Utrecht

Contactgegevens
Naam
dr.
S.
(Suzanne)
Mares
Specialisatie

Eetstoornissen; trauma; emoties; klinische behandelstudies; Schematherapie

Contactgegevens
Naam
dr.
E.
(Elke)
Wezenberg
Specialisatie

Eetstoornissen; dialectische gedragstherapie

Contactgegevens
Naam
dr.
M.
(Maartje)
Vroling
Specialisatie

Eetstoornissen, emoties, angststoornissen, experimenteel psychopathologisch onderzoek, klinische behandelstudies

Contactgegevens
Beschrijving onderzoek

Groepsbehandeling Schematherapie bij eetstoornissen: Is het een effectieve behandeling bij chronische eetstoornissen en comorbide persoonlijkheidsproblematiek en wat is het mechanisme van verandering?

Verwachte einddatum
2023
Naam hoofdonderzoeker
dr. Suzanne Mares
Beschrijving onderzoek

Psychomotore Therapie (PMT) bij CBT-E: Voor wie is PMT geïndiceerd en is het een effectieve aanvullende behandeling voor het verbeteren van het lichaamsbeeld en de eetstoornisklachten in het algemeen?

Verwachte einddatum
2022
Naam hoofdonderzoeker
Marjon Voskamp
Auteur(s)
Lammers, M., Crosby, R., Vroling, M. S., & van Strien, T.
Tijdschrift
Journal of Eating Disorders
Datum
juni 2020
Auteur(s)
Mares, S. H. W. & Vroling, M.S.
Tijdschrift
Tijdschrift voor Psychiatrie
Datum
juli 2020
Auteur(s)
van Elburg, A. A., Danner, U. N., Sternheim, L. C., Lammers, M., Elzakkers, I. F. M. M.
Tijdschrift
Frontiers in Psychiatry
Datum
maart 2021
Beschrijving

De behandelaren en onderzoekers van Amarum houden regelmatig voordrachten op nationale congressen, waaronder het NAE, NVvP en VGcT 

De kennisoverdracht vindt plaats via presentaties, workshops en onderwijsactiviteiten voor HBO en WO opleidingen en de art. 14 BIG opleidingen tot klinisch psycholoog en psychiater. Ook worden bijscholingsavonden voor huisartsen en kinderartsen georganiseerd en worden referaten en klinische lessen verzorgd binnen andere ggz-afdelingen en instellingen. Daarnaast draagt Amarum bij aan het informeren van het bredere publiek via media-uitingen en was Mirjam Lammers betrokken bij de totstandkoming van de Zorgstandaard Eetstoornissen. De expertise van Amarum met betrekking tot het CBT-E model wordt gedeeld door het opnemen van twee hoofdstukken in het handboek protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.

Ervaring van patiënten/naasten

Vrouw van 22 jaar

Ik kan het me nog als de dag van gisteren herinneren dat men bij Amarum zei: "De behandeling waar wij als team aan denken, is voor jou de klinische behandeling van 20 weken". Op dat moment dacht ik dat mijn wereld instortte. Het is toch niet zó erg met me, ik kan toch nog werken en functioneren? Maar diep van binnen wist ik wel dat het zo ook niet langer kon. Dus na lang praten en nadenken wilde ik er toch ECHT voor gaan. Vijf jaar worstelde ik al met de eetstoornis en toen iemand tegen me zei: "Wat is nou 20 weken behandeling als je daarna nog zoveel jaren fijn kunt leven zonder eetstoornis", besefte ik dat het zo ook niet langer ging en dat ik de behandeling aan wilde gaan.
Een maand later kon ik al starten met de behandeling. Super spannend allemaal. Vijf dagen weg van huis, hoe zal het gaan, in welke groep kom ik terecht? Allemaal vragen die ik tevoren nog niet kon beantwoorden. Maar ik merkte al snel dat de groep en de therapeuten me hier konden helpen. Ik voelde me ineens niet meer zo alleen met mijn ziekte. De eerste weken in de kliniek merkte ik pas hoe erg ik mijn lichaam de afgelopen 5 jaar had afgetakeld. Dit was zeer confronterend.

Back to top