Altrecht
Altrecht Psychosomatiek Eikenboom is gespecialiseerd in de behandeling van mensen die jarenlang tobben met (ernstige) lichamelijke klachten, waarbij soms duidelijk is wat er met het lichaam aan de hand is maar soms ook niet. De klachten leiden tot ernstige fysieke en sociale beperkingen en gaan vaak samen met psychische klachten.
Hoofd- en sublocatie
Vrijbaan 2
3705 WC Zeist
Voortgang 4
3705 WB Zeist
Telefoon
Eikenboom is gespecialiseerd in ambulante en klinische behandeling van (jong) volwassenen met ernstige en/of complexe aanhoudende klachten (ALK), zoals somatisch-symptoomstoornis en conversiestoornis. De patiëntenpopulatie heeft langdurig bestaande, meervoudige lichamelijke klachten, ernstige fysieke en sociale beperkingen en een hoge mate van comorbide psychiatrische en somatische stoornissen.
De behandeling richt zich niet op patiënten met de primaire stoornis, ziekteangststoornis, morfodysfore stoornis en nagebootste stoornis, omdat bij deze stoornissen de nadruk ligt op angst, preoccupatie of nabootsing zonder lichamelijke symptomen (of met milde lichamelijke symptomen).
Om te bepalen of een patiënt voor behandeling in aanmerking komt gelden de volgende criteria:
- Langdurige en meervoudige symptomen
- Ernstige beperkingen in het functioneren (ADL, sociaal, werk)
- Psychiatrische comorbiditeit zoals persoonlijkheidsstoornissen
- Somatische aandoeningen
- Onvoldoende effect van voorgaande behandeling in de basis en/of specialistische GGZ en/of somatische zorg; complicaties en iatrogene schade; moeizame communicatie en overeenstemming in hulpverleningsrelaties.
Somatisch-symptoomstoornis, conversiestoornis
De informatie van de verwijzer over de voortrajecten en onderzoeken die de patiënt heeft ondergaan worden bestudeerd, zoals het huisartsenjournaal van de afgelopen drie jaar en alle specialistenbrieven (van zowel somatische zorgtrajecten en onderzoeken als van de ggz). Daarna vinden een of meerdere gesprekken met de patiënt plaats met verschillende typen behandelaren. De diagnostiek is multidisciplinair en bestaat uit psychiatrisch onderzoek en lichamelijk onderzoek. Afhankelijk van het vervolgtraject vindt er aanvullende (psycho-)diagnostiek plaats.
De patiënt wordt in eerste instantie gezien door de casemanager en regiebehandelaar (GZ-psycholoog, klinisch psycholoog, psychiater) en door een somatisch arts. Vervolgens wordt in het multidisciplinair overleg (MDO) besloten welke behandeling geïndiceerd is, of dat nader onderzoek noodzakelijk is om te komen tot een goed advies voor behandeling (binnen of buiten Psychosomatiek Eikenboom).
Er wordt gebruik gemaakt van brede diagnostiek op zowel somatisch als psychiatrisch vlak. Patiënten worden (op indicatie) gezien door psychologen, psychiaters en somatisch artsen om de diagnostiek volledig te krijgen en een geïntegreerde conclusie te trekken. Daarbij wordt alle informatie omtrent eerder onderzoek en behandeling bestudeerd om te komen tot goede diagnostiek en vervolgadvies.
Op de eerste diagnostiekdag is er sprake van 2 (of 3) gesprekken van ieder een uur, met tussendoor een pauze. Eén van de gesprekken vindt plaats met een arts die ook een beperkt lichamelijk onderzoek zal uitvoeren. Vervolgens vindt terugkoppeling plaats van de conclusie (vaak telefonisch) of wordt een patiënt uitgenodigd voor nader onderzoek. Er wordt naar gestreefd het gehele traject van diagnostiek en advies binnen enkele weken af te ronden. Indien er nader overleg met de verwijzer nodig is wordt dit soms niet gehaald.
Altrecht Psychosomatiek heeft twee locaties: Zeist en Woerden. De kliniek bevindt zich in Zeist. De driedaagse deeltijd vindt ook plaats in Zeist.
Zowel in Zeist als Woerden vindt ambulante behandeling plaats (individueel en in groepsverband). Het ambulante aanbod is goed bereikbaar voor patiënten uit de regio Utrecht, Amsterdam, Gouda en Den Haag. Voor ambulante behandeling houden we bij voorkeur een reisafstand van maximaal ca. 70 km enkele reis aan.
Patiënten met ernstige somatische symptoomstoornissen (ESS)
en comorbide persoonlijkheidsproblematiek.
Lichaamsgerichte Mentalisatie Bevorderende Therapie (L-MBT) is een transdiagnostisch behandelmodel dat breed inzetbaar is wanneer patiënten met ESS gebrekkig blijken te mentaliseren. Uit onderzoek is herhaaldelijk gebleken dat patiënten met ESS moeite hebben met lichaamsmentalisatie. Patiënten met ESS nemen emoties en lichaamssignalen selectief waar en hebben moeite met het herkennen en benoemen hiervan. In termen van mentaliseren hebben patiënten met ESS vooral moeite met het affectief en cognitief integreren van emotionele gebeurtenissen en de lichaamssensaties die daarbij horen. Verondersteld wordt dat een tekort in het vermogen tot lichaamsmentaliseren een belangrijke instandhoudende factor is voor de aanwezige klachten. De interventies bij L-MBT zijn veelal lichaamsgericht, waardoor patiënten leren lichaamssignalen van zichzelf en anderen te (h)erkennen en verdragen en verbinding te ervaren met innerlijke ervaringen zoals emoties, gedachten, herinneringen, intenties, verlangens.
L-MBT richt zich op het vergroten van het bewustzijn van lichamelijke sensaties en de integratie ervan met psychische functies zoals denken, betekenis verlenen, voelen of herinneren. Het doel van L-MBT is dat patiënten met ESS leren mentaliseren over hun lichaamssignalen en de bijbehorende innerlijke ervaringen. Het uitgangspunt van L-MBT is dat lichaamsgericht mentaliseren in de veilige nabijheid van een therapeut stressreducerend werkt waardoor kwaliteit van leven verbetert.
Stap 1: onderzocht wordt in hoeverre er sprake is van een vermindering van klachten en een verbetering van kwaliteit van leven na afronding van de L-MBT groep. Als uitkomstmaten worden hiervoor de standaard ROM-lijsten gebruikt.
Stap 2: een observationeel longitudinaal onderzoek waarbij onderzocht wordt of het mentaliserend vermogen en lichaamsbewustzijn toeneemt bij patiënten in een intensieve behandeling bij Eikenboom Psychosomatiek.
Patiënten met ernstige en complexe somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen (SSEVS) voor wie de behandelmogelijkheden in de eigen regio zijn uitgeput en die onvoldoende belastbaar zijn om aan behandeling te kunnen deelnemen.
Een voortraject waarin per patiënt op maat wordt besproken hoe behandelbelemmeringen kunnen worden aangepakt, om veranderingsgerichte, klinische behandeling binnen Eikenboom alsnog mogelijk te maken.
Met het screenen op behandelbelemmeringen en op indicatie aanbieden van een voortraject worden patiënten bij wie behandelmogelijkheden zijn uitgeput in staat gesteld alsnog behandelperspectief te ontwikkelen.
Altrecht Psychosomatiek Eikenboom hanteert de volgende, deels overlappende, uitstroomcriteria om de behandeling af te sluiten:
- Behandeldoelen zijn bereikt
- Geheel of gedeeltelijk herstel, patiënt heeft geen hulpvraag meer
- Verbetering kwaliteit van leven, klachten en beperkingen zijn grotendeels in remissie
- Zeer gedeeltelijk herstel, maar geen motivatie en/of aanknopingspunten voor behandeling meer
- Er is geen hoogspecialistische zorgvraag meer; behandeling/begeleiding kan worden voortgezet bij reguliere S-GGZ, B-GGZ of POH-GGZ
- Door verandering van het diagnostisch beeld is voortzetting van behandeling bij een andere zorgeenheid of instelling geïndiceerd.
Dit wordt vastgesteld op basis van vragenlijsten en de evaluatie van het behandelplan.
Patiënten worden door- of terugverwezen naar de specialistische of basis-ggz binnen hun eigen regio, (psychosomatisch) fysiotherapeut, POH-GGz of huisarts, afhankelijk van nog bestaande zorgvraag.
Er wordt voor afsluiting een terugvalpreventieplan gemaakt waar in de eigen regio gebruik gemaakt van kan worden, zo nodig met consultatie vanuit de Eikenboom. Indien nodig kan een patiënt opnieuw verwezen worden voor advies of behandeling
Een second opinion is de herbeoordeling van een zorgvraag en het bijbehorend advies door een andere zorgaanbieder dan die waarbij de patiënt al een diagnose heeft. De patiënt doet hiertoe een specifiek verzoek tot second opinion.
Om een second opinion goed te verzorgen is meestal diagnostiek noodzakelijk. De verwijzer zet de vraag om second opinion dan ook vaak om in verzoek om diagnostiek en advies bij vermoeden van somatisch- symptoomstoornis en verzoek om behandeladvies.
drs. C.J. (Kees-Jan) van der Boom, klinisch psycholoog-psychotherapeut
dr. M.M. (Myriam) Lipovsky, internist/psychotherapeut
drs. C.H. (Stanneke) Lunter, psychiater
drs. M. (Mirte) Hulscher-Ruks, psychiater
Tel: (030) 696 56 00 - zaeikenboom@altrecht.nl
Het doel van Altrecht Psychosomatiek Eikenboom is het verbeteren van gezondheid, autonoom functioneren en kwaliteit van leven.
Rondom start en eind van de behandelvormen van Eikenboom (bijvoorbeeld de kliniek en driedaagse deeltijdbehandeling) worden metingen met generieke en stoornis specifieke vragenlijsten gedaan. Bij de laatste meting (patiënt verlaat Eikenboom) wordt tevens de CQI (Consumer Quality Index) afgenomen (de ambulante en de klinische versie) om de ervaring van patiënten in beeld te brengen.
Bij de evaluatie van het zorgaanbod en de keuzes voor aanpassingen van het behandelprogramma worden de uitkomsten uit ROM en wetenschappelijk onderzoek betrokken.
Bij Altrecht Eikenboom worden de volgende instrumenten gebruikt:
- Patient Health Questionnaire PHQ-15
- Brief Symptom Inventory (BSI). Deze meet lichamelijke, angst en depressie klachten
- Acceptance and action Questionnaire (AAQ-II)
- Rand36. Deze meet de algemene gezondheid gerelateerd aan kwaliteit van leven
Eens per drie maanden
Uit spiegelgesprekken met patiënten en familietevredenheidsonderzoek blijkt dat patiënten positief zijn over de behandeling bij Eikenboom. De behandeling is effectief (in tegenstelling tot behandelingen die de patiënten eerder elders kregen in de reguliere specialistische ggz), patiënten voelen dat de behandelaren náást hen staan, ze voelen zich begrepen. Patiënten ervaren dat ze regie hebben over de behandeling, ze bereiden hun eigen behandelplanbespreking voor en zijn aanwezig bij de bespreking, samen met een naaste. De manier waarop naasten worden betrokken en geïnformeerd ervaren patiënten als zeer positief. Patiënten geven aan dat dit van invloed is op de effectiviteit van de behandeling.
Psychologie van de patiëntgestuurde zorg
Psycholoog en senior onderzoeker
Psychomotorisch therapeut en senior onderzoeker
Klinisch psycholoog en senior onderzoeker
Somatosensorische processen bij patiënten met een somatisch-symptoomstoornis:
- Somatosensory processes in persistent physical symptoms: a systematic review (review)
- Body ownership and proprioception in somatic symptom disorder (experimentele studie)
- Affective touch and tactile biography in somatic symptom disorder (experimentele studie)
- Interoceptive accuracy, sensibility and metacognitive awareness in somatic symptom disorder (experimentele studie)
Individuele behandeldoelen en de invloed die affect-regulatiesystemen (bedreigingen, kalmeringen en drijfveren) op de ernst van somatische symptomen hebben:
- Voorspellers van reactie op psychologische behandeling in somatoforme stoornis en somatisch-symptoomstoornis: een meta-analyse
- Bedreigingen en kalmeerders bij patiënten met aanhoudende somatische symptomen: een concept-mapping studie (deel 1) en factoranalytische studie (deel 2)
- Behandeldoelen en factoren die het behalen van doelen beïnvloeden bij patiënten met een somatisch-symptoomstoornis volgens het perspectief van clinici (deel 1) en patiënten (deel 2): een concept mapping studie
Eikenboom heeft een scholingsaanbod voor professionals op het gebied van ernstige ALK, zoals trainingen over lichaamsgericht mentaliseren, ALK en persoonlijkheidsproblematiek en Acceptance en Commitment Therapy bij ALK; zie de website van Psychosomatiek Eikenboom. De cursussen kunnen ook incompany worden verzorgd; scholing/supervisie op maat is eveneens mogelijk. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met EikenboomTraining@altrecht.nl.
Medewerkers van Eikenboom verzorgen regelmatig lezingen voor vakgenoten in binnen- en buitenland.