Academische Zorglijn Bipolair

GGZ inGeest

De Academische Zorglijn Bipolair van GGZ inGeest verzorgt multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van complexe stemmingsstoornissen, inclusief psychiatrische en (relevante) somatische comorbiditeit voor volwassenen van 18 tot 60+ jaar.

Hoofd- en sublocatie

Amstelveenseweg 589
1081 JC Amsterdam

Spaarnepoort 1
2134 TM Hoofddorp

Telefoon

Leeftijdscategorie
19-25 jaar
26-64 jaar
Beschrijving

De Academische Zorglijn Bipolair diagnosticeert en behandelt volwassenen van 18 tot 60+ jaar met een meer of minder complexe bipolaire stemmingsstoornis of bij wie deze diagnose overwogen wordt. Bij veel van deze patiënten is naast de complexe en/of therapieresistente stemmingsstoornissen ook veelal sprake van psychiatrische en (relevante) somatische comorbiditeit. Ook behandelt de Academische Zorglijn Bipolair vrouwen met een bipolaire stoornis tijdens een zwangerschap.

Hoe wordt bepaald of een patiënt in aanmerking komt?

Aan de hand van de Transdiagnostische Decision Tool en een specifieke voor bipolaire stoornissen tool wordt bepaald of de patiënt in aanmerking voor behandeling komt. 

Waar bestaat de diagnostiek uit?

De Academische Zorglijn Bipolair biedt multidisciplinaire diagnostiek, uitgevoerd door psychiater, psychologen en verpleegkundig specialisten.

Hoe onderscheidt dit zich van reguliere diagnostiek?

Dit is vooral aan de orde als het bipolaire karakter van de stemmingsstoornis niet meteen evident is. Dan wordt via retrospectieve anamnese en heteroanamnese, beschikbare documentatie en meetinstrumenten een reconstructie van het lange termijn beloop gemaakt; eventueel wordt een prospectief diagnostiek traject afgesproken.

Hoe intensief is deze voor de patient?

Het vergt veelal meerdere gesprekken en soms een prospectief traject met bijhouden van de stemmingswisselingen.

Welke instrumenten worden er gebruikt bij diagnostiek?

MDQ-NL; HCL-32; Bipolarity Index; retrospectieve en prospectiev LifeChart Methode (LCM)

Behandeling
Ambulant
Beschrijving

Naast reguliere zorg biedt de afdeling hoogspecialistische zorg. Dat betreft het aanbod voor patiënten in vroege stadia van de stoornis of voor patiënten in latere stadia het onderzoeken van mogelijke oorzaken van therapieresistentie en daaruit voortvloeiende behandeling. Het hoogspecialistische karakter van het aanbod wordt in hoge mate bepaald door de bundeling van multidisciplinaire expertise over alle aspecten van de bipolaire stoornis en de toepassing van complexe farmacotherapeutische strategieën bij therapieresistentie. Op de Nieuwe Valerius wordt daarnaast ondermeer elektroconvulsietherapie (ECT) en repetitive Transcranial Magnetic Stimulation (rTMS) geboden. Voor comorbide trauma- of persoonlijkheidsproblematiek heeft de Academische Zorglijn Bipolair, soms in samenwerking met andere zorglijnen binnen de instelling, een psychotherapeutisch aanbod, inclusief schematherapie, EMDR en VERS. Daarnaast bevat het behandelaanbod onder meer innovatieve groepsinterventies zoals SPIRIT, positieve psychologie, cognitieve rehabilitatie en partner-relatiegroep.

Naam en beschrijving
Zelfregulatie En Executieve Functies ('ZEEF'): een nieuwe manier om executieve functies in relatie tot werk te onderzoeken.
Doelgroep

Mensen met een bipolaire stoornis type I die werken.

Methodiek

Hierbij wordt op een ecologisch valide wijze in kaart gebracht hoe executieve functies en cognitieve functiestoornissen effect hebben op de persoonlijke werksituatie.

Beoogde effecten

De methodiek ondersteunt patiënten bij herstel het van zelfregulatie en bevordert daardoor het functioneren in de arbeid.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Interviews met een getrainde professional, invullen van vragenlijsten.

Effectiviteitsonderzoek

Thans wordt er een pilot studie gedaan naar de toepasbaarheid van de ZEEF methode bij patienten met een bipolaire stoornis.

Naam en beschrijving
Cognitieve Remediatie (‘Niet Rennen Maar Plannen’): nieuwe format voor groeps/individuele interventie met online programma uit revalidatiegeneeskunde.
Doelgroep

Mensen met een bipolaire stoornis die cognitieve klachten ondervinden die samenhangen met de stemmingsstoornis.

Methodiek

Zes groepssessies gevolgd door zes individuele sessies met psycho-educatieve elementen en op de persoon toegesneden oefeningen voor cognitieve functiestoornissen.

Beoogde effecten

Beter kunnen omgaan met cognitieve functiestoornissen in het dagelijks leven.

Hoe intensief is deze voor de patiënt?

Zes wekelijkse groepssessies en zes wekelijkse individuele behandelsessies, met bijbehorende huiswerkopdrachten en het invullen van vragenlijsten.

Effectiviteitsonderzoek

Er wordt een pilotstudie gedaan naar de toepasbaarheid van deze interventie, zowel in persoon als in een online variant.

Uitstroomcriteria

De uitstroom is ingebed in zorgpaden en de criteria zijn als volgt gedefinieerd:

  • Er is na de diagnostische fase geen (hoofd)diagnose bipolaire stemmingsstoornis: uitstroom naar een andere zorglijn of naar de verwijzer via zorgpad Transitie.
  • In de stabiele fase gaat een andere psychopathologie, overheersen die een specifieke behandeling in een andere zorglijn vergt: uitstroom via zorgpad Transitie.
  • In de Multidisciplinaire Richtlijn Bipolaire Stoornissen:
    • de patiënt is tenminste 2 jaar stabiel zonder dat er belangrijke interventies nodig waren;
    • komt slechts 2 maal per jaar voor onderhoudsbehandeling;
    • heeft voldoende ziekte-inzicht;
    • geen belangrijke psychiatrische comorbiditeit en psychosociale problematiek;
    • geen complexe farmacotherapie zoals lithium;
    • patiënt en 1e lijn zijn akkoord met de overdracht.

Deze patiënten stromen via zorgpad Onderhoud Laag Intensief terug naar de 1e lijns zorg.

  • Patiënt is langdurig instabiel zonder dat er thans sprake is van een manische of depressieve episode en vergt meer dan poliklinische zorg: uitstroom naar FACT.
  • Patiënt is ouder dan 65 jaar: uitstroom naar Polikliniek Ouderenpsychiatrie

 

 

Waar worden patiënten naar door- of terugverwezen?

Naar een andere (niet op bipolaire stoornissen gerichte) specialistische zorglijn binnen of buiten GGZinGeest; naar de basis-GGZ; naar de huisarts/POH; naar een FACT team; naar de zorglijn ouderen.

Is er een terugval aanbod?

Als een acute fase van de bipolaire stoornis optreedt kan een patiënt worden terugverwezen naar de Zorglijn. Ook zijn er consultatiemogelijkheden daaraan voorafgaand.

Met welk instrument wordt de uitstroom getoetst/vastgesteld?

Dit wordt bepaald aan de hand van het zorgpad waarin de patiënt gedurende langere tijd behandeld wordt.

Percentage waar patiënten na hoeveel tijd uitstromen

Dit percentage is vooralsnog niet bepaald. De meeste patiënten zijn gedurende enkele jaren in zorg bij de zorglijn.

Hoe wordt een second opinion aangevraagd?

Patiënten kunnen vanuit het hele land schriftelijk worden verwezen voor second opinion via de afdeling Aanmelding & Informatie of rechtstreeks naar een van de boegbeelden.

Bijzonderheden

De second opinions worden uitgevoerd door één van de psychiaters, veelal in aanwezigheid van een aios. Een second opinion bestaat uit een eenmalig consult van 90 minuten, waarbij de patiënt samen met een naastbetrokkene aanwezig is. Er worden enkele vragenlijsten afgenomen en binnen een week ontvangen de patiënt en de verwijzer een uitgebreid verslag dat uit vaste onderdelen bestaat, met daarin overwegingen en adviezen voor de verdere behandeling. Er worden jaarlijks ongeveer 40 second opinions gedaan.

Naam
Hetty
Visser
Specialisatie

Bipolaire stoornissen

Consultatie en adviesmogelijkheden voor verwijzers

Telefonisch en per mail en daarnaast ook via het e-mailspreekuur van PsychoseNet.

Hoe doen we dit?

Het is gebleken dat we laagdrempelig bereikbaar zijn voor zowel professionals als patiënten en naastbetrokkenen.

Beschrijving doelstelling zorgaanbod

Het doel is het langdurig stabiliseren van de stemming (behandeling en preventie van manische en depressieve episoden) en het waar geïndiceerd behandelen van bijkomende comorbiditeit.

Bij welk % van de patiënten is dit doel bereikt?

Bij naar ruwe schatting 50% van de patiënten wordt gedurende langere tijd een stabilisering van de stemming bereikt.

Hoe wordt dit gemeten?

Meten van het beloop van bipolaire stoornissen is problematisch aangezien dwarsdoorsnede weinig zeggen. Momenteel gebruiken wij daarnaast intensiteit van de zorgpaden als indicator voor stabiliteit.

Periode en aantal patiënten waarover gerapporteerd wordt

Er zijn op elk van de beide locaties ongeveer 400 patiënten in zorg.

Beschrijving klinische effecten van het zorgaanbod

Symptomatisch en functioneel herstel van bipolaire stemmingsepisoden.

Met welk instrument worden de effecten gemeten

SQ48, QIDS-SR, iROC

Met welke frequentie

4 x per jaar

Resultaten in percentages of aantallen

Volgen in 2023.

Bijzonderheden

Vanaf 2023 zal met 3 andere TOPGGz-afdelingen bipolair (Altrecht, Dimence, ProPersona) i.s.m. AkwaGGZ in het kader van een ‘lerend netwerk’ een betekenisvolle uitkomstmaat voor bipolaire stoornissen worden ontwikkeld.

Beschrijving resultaten zorgaanbod op kwaliteit van leven

Er zijn nog geen resultaten beschikbaar.

Met welk instrument gemeten

Vooralsnog met de iROC, gestart in 2022.

Met welke frequentie

4x per jaar

Relatie met de klinische effecten

Volgt

Hoe wordt de zorg door de patiënt en/of naaste ervaren?

Over het algemeen zijn patiënten en naasten tevreden over het aanbod en de geboden zorg, inclusief de second opinions (ongeveer 40 per jaar).

Rapportcijfer conform CQ index

8,3 (periode 2019-2021)

Naam
Prof. dr.
R.W.
(Ralph)
Kupka
Specialisatie

Hoogleraar Bipolaire Stoornissen bij het Amsterdam UMC, locatie Vrije Universiteit

Contactgegevens
Naam
dr.
Debbie
Zittema
Naam
dr.
Joris
Luycks
Beschrijving onderzoek

Comorbiditeit bij bipolaire stoornissen, cohortstudie

Verwachte einddatum
2024
Naam hoofdonderzoeker
Wendela te Meulen
Beschrijving onderzoek

Stadiëring bij bipolaire stoornissen, cohortstudie

Verwachte einddatum
januari 2023
Naam hoofdonderzoeker
Afra van der Mark
Auteur(s)
Ter Meulen WG, Draisma S, Beekman ATF, Penninx BWJH, Kupka RW.
Tijdschrift
J Affect Disord.
Datum
2020
Auteur(s)
Stevens AWMM, Draisma S, Goossens PJJ, Broekman BFP, Honig A, der Klein EAMK, Nolen WA, Post RM, Kupka RW
Tijdschrift
Int J Bipolar Disord.
Datum
2021
Auteur(s)
Van der Markt A, Klumpers UMH, Dols A, Boks MP, Vreeker A, Beekman ATF, Kupka RW
Tijdschrift
Bipolar Disord.
Datum
2022
Beschrijving

Cursus voor professional (internationaal)

 

Titel presentatie
Diagnosing, Assessing, and Treating Bipolar Disorder: basic principles and common dilemma’s
Naam professional
Prof. dr. R.W. Kupka
Datum
11-06-2022
Naam en plaats congres
International Online Conference International Society for Bipolar Disorders ISBD

Ervaring van patiënten/naasten

Back to top