Soorten consultatievragen
Er zijn verschillende vormen van consultatie. Welke vorm van consultatie wordt toegepast hangt af van een combinatie van factoren, waaronder in ieder geval de aard van de consultatievraag en de mogelijkheden van de consultatievrager en de consultatiegever. Meer over de verscheidenheid aan vormen van consultatie vind je onder andere in dit artikel van Wingbermühle et al.
Consultatievragen stel je aan elkaar als ggz-professionals om kennis, kunde en inzichten te delen. Deze kunnen gaan over alles waar je als professional in je beroepspraktijk mee te maken krijgt.
Consultatievragen kunnen betrekking hebben op:
- de behandellijn: vragen kunnen alle fases van het behandelproces betreffen: diagnostiek, behandeling, langdurende begeleiding, bejegening en meer;
- juridische en ethische aspecten: vragen gaan ook over moeilijke beslissingen of dilemma’s. Wanneer moeten ouders bijvoorbeeld ingelicht worden over het gevaar waarin hun kind verkeert?
- stagnatie in behandeling, begeleiding, bejegening of samenwerking: wanneer een zorgtraject dreigt vast te lopen, is het belangrijk om aan de bel te trekken. Ook al is er niet altijd een duidelijke oorzaak zichtbaar. Je kunt dan een open vraag stellen, bijvoorbeeld: “We komen niet verder. Zou je eens mee willen kijken of we iets over het hoofd zien?”;
- co-morbiditeit: wanneer er bijvoorbeeld sprake is van trauma, een eetstoornis en mogelijk andere onderliggende ontwikkelingsproblematiek, waar, hoe en met wie begin je dan? Consultatie kan hierbij helpend zijn.
Complexiteit en intensiteit van consultatievragen
Een consultatie kan een gesprek van tien minuten zijn; het traject kan ook een aantal maanden in beslag nemen. Een diagnostische consultatievraag die zeer complex is, hoeft geen intensief consultatietraject te betekenen. En een op het oog eenvoudig consultatievraagstuk kan leiden tot een intensief consultatietraject. Soms zit er achter een simpele inhoudelijke vraag namelijk een diepgeworteld verschil van inzicht in de samenwerking tussen betrokkenen.
Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan de complexiteit van de casuïstiek:
- Co-morbiditeit
- Verdeeldheid of verschil van inzicht
- Betrokkenheid van meerdere partijen/instellingen, delen van verantwoordelijkheid
- Langdurig patroon van vastlopen
- Groot risico op letsel dan wel overlijden
- Hoog emotioneel appèl, ervaren machteloosheid door professionals of naasten
- Nieuwe betrokkenen door personeelswisselingen of overplaatsingen
De intensiteit van consultatievragen kan zitten in het ontrafelen van de probleemsituatie, her diagnostiek, het aantal betrokken deelnemers, de ernst van de problematiek die interfereert met de consultatie of andere omgevingsfactoren die een rol spelen.
Consultatie: wederzijds leren
Zowel consultatie vragen als consultatie geven is een vorm van wederzijds leren. Elke situatie kent generieke en ook specifieke factoren. Ieders inbreng is nodig om het vraagstuk op te lossen en om met de opgedane inzichten weer aan de slag te gaan. Oog voor elkaars mogelijkheden en beperkingen is essentieel. De inzichten kunnen in theorie nog zo goed zijn; als deze in de praktijksituatie van de consultatievrager, cliënt en naasten niet uitvoerbaar of acceptabel zijn, zal het effect nihil zijn.
De Consultatiewijzer ggz is continu in ontwikkeling. Je reactie en feedback zijn van harte welkom via de contactpagina.