Centrum voor Neuropsychiatrie

Patiënt, een man van 59 jaar, werd na eerdere behandeling door een revalidatiecentrum en aansluitend een sGGz-ouderenafdeling door zijn psychiater verwezen naar de polikliniek van het Centrum voor Neuropsychiatrie. Gevraagd werd om een uitgebreid klinisch neuropsychologisch onderzoek vanwege onbegrepen restverschijnselen na een beroerte en een weliswaar vastgestelde, maar conform patiënts eigen wens onbehandelde bipolaire stoornis type 2. Patiënt ervaarde cognitieve problemen op het gebied van tempo, planning en automatiseren. Bij vermoeidheid had hij tevens last van woordvindingsproblemen. Patiënt was hoog opgeleid en had een uitdagende baan, maar kon zijn werkzaamheden sinds de beroerte niet meer betrouwbaar uitvoeren, hobby’s uitvoeren lukte ook niet meer als voorheen. Patiënt had zelf verzocht om een verwijzing, omdat hij graag meer duidelijkheid wenste ten aanzien van de aard en ernst van de klachten.
Klinisch neuropsychologisch onderzoek toonde geen aanwijzingen voor evidente cognitieve stoornissen in termen van scores onder het gemiddelde en het gevonden profiel bood daarmee nog geen eenduidige verklaring voor de ervaren cognitieve klachten. Hierbij moet echter in ogenschouw worden genomen dat patiënt gewend was om – op basis van een hypomane gemoedstoestand in het kader van de (onbehandelde) bipolaire stoornis – op een hoog energieniveau te functioneren. Dit was veranderd, waarschijnlijk onder invloed van zowel het verouderingsproces bij de levenslange stemmingsinstabiliteit, als door de recenter doorgemaakte somatische problematiek. De discrepantie tussen het gevonden en het geschatte (hoge – en door het eerdere energie-overschot als nog hoger beleefde) premorbide niveau van functioneren was hiermee vermoedelijk groot, wat gevoelens van spanning en onzekerheid in de hand werkte en de taakuitvoering en beleving van de eigen bekwaamheden vervolgens negatief kan beïnvloeden. Daarbij leek patiënt zich op basis van uit het onderzoek naar voren komende perfectionistische persoonlijkheidskenmerken nog onvoldoende te kunnen verhouden tot de (nieuwe) grenzen van zijn belastbaarheid. De terugkoppeling van deze bevindingen en interpretaties bood hem inzicht in de klachten, in de context van zowel de somatische als de psychiatrische belasting.
Patiënt gaf bij het telefonisch contact in het kader van follow-up 9 maanden na afronding van het traject bij het Centrum voor Neuropsychiatrie aan dat hij het aanvankelijk spannend had gevonden om zich te laten onderzoeken en niet wist wat hij kon verwachten. Hij benoemde dat hij zijn verhaal had kunnen doen en dat er goed werd geluisterd. Het testonderzoek vond hij afwisselend en uitdagend. Tijdens de terugkoppeling van de resultaten werd er uitgebreid stilgestaan bij sterke vaardigheden, maar ook bij zaken die hem minder goed waren afgegaan. Hij gaf aan dat het onderzoek hem meer inzicht had gegeven in zijn persoonlijke eigenschappen en dat dit de acceptatie van zichzelf had bevorderd en zijn stemming ten goede was gekomen.

Mw. A. is de moeder van een twee-eiige tweeling van 7 jaar, die het Centrum voor Neuropsychiatrie per mail benaderde, omdat zij ten einde raad was. Tijdens haar zwangerschap was gebleken dat haar dochter een genetische aandoening had, na de geboorte gespecificeerd naar het syndroom van Noonan. Via de website van de patiëntenvereniging had zij kennisgenomen van de expertise op dit vlak bij het Centrum voor Neuropsychiatrie. In haar bericht uitte zij haar lang bestaande zorgen over de ontwikkeling, nadrukkelijk ook over het leren en gedrag van haar zoon, die kampte met moeilijk te hanteren woedeaanvallen en bij wie tot dan toe geen diagnostiek had plaatsgevonden. Ze gaf aan een lange reeks artsen, psychologen/orthopedagogen te hebben benaderd met een vraag om hulp, maar ze ontving standaard het antwoord dat de wachtlijst te lang was of dat zij niet op de goede plek was met haar vraag. Haar zoon had geen opvallende uiterlijke kenmerken die een genetische aandoening deden vermoeden en moeder kreeg te horen dat jongens zich langzamer ontwikkelen dan meisjes, dat het tijd nodig had. Zij bleef zich echter afvragen wat de oorzaak van zijn problemen was en wat haar twee kinderen nodig hadden aan behandeling en/of begeleiding. Ook school vroeg om onderzoek, opdat de leermethode eventueel aangepast zou kunnen worden.

Naar aanleiding van dit bericht van moeder is contact met haar gezocht en heeft er vervolgens voor beide kinderen een klinisch neuropsychologisch onderzoekstraject plaatsgevonden. Op basis hiervan zijn adviezen voor extra ondersteuning op school voor beide kinderen geformuleerd, alsmede behandeladviezen voor haar zoon, waaronder orthopedagogische behandeling, ouderbegeleiding, psychomotore therapie en medicamenteuze bevordering van de aandachtsfuncties. Daarnaast werd hij via de aan het Centrum voor Neuropsychiatrie verbonden klinisch geneticus gezien binnen het Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen van het Radboudumc, alwaar bij hem op basis van genetisch onderzoek het 22q11-deletiesyndroom werd vastgesteld. De cognitieve bevindingen werden vervolgens nog eens specifiek in dit licht beschouwd. Hoewel dit voor de ouders van patiënt enerzijds confronterend nieuws was, viel hiermee ook veel op zijn plek en werd het gedrag nog beter te begrijpen – en gerichter te behandelen en begeleiden.

Moeder uitte na afloop van het traject haar tevredenheid over de betrokkenheid van het Centrum voor Neuropsychiatrie.